Mensen als Tarik Zahzah zijn een zorgelijke ontwikkeling

Een man. Een studio. Een pistool. Een pistool met geluiddemper. Zo begon het drama van een korte maar hevige gijzeling bij de NOS eergisteren. Ruim tien minuten hield de 19-jarige Tarik Zahzah de portier van de NOS gegijzeld in een studio waar het NOS Journaal wordt uitgezonden.

Nederland werd opgeschrikt door een moslim die met een pistool het NOS gebouw in Hilversum binnen drong en zendtijd eiste. Het NOS Journaal is nog altijd goed voor dagelijks 2,3 miljoen kijkers en daardoor volgens de minister-president van nationaal belang. Het beeld ging meer dan een uur op zwart. Nederland in paniek; wat is er aan de hand? De zender die als nationale rampenzender moet dienen tijdens bijvoorbeeld een terroristische aanval of erger, kon niet uitzenden. Eiste de man zendtijd voor zijn Islamitische boodschap? Wat dit de zoveelste aanval op de in het Westen zo gekoesterde vrijheid van meningsuiting? Die vrijheid van meningsuiting die door fundamentalistische moslims was geprobeerd onderuit te halen met aanslagen in Parijs en Verviers? Daar was de 19-jarige man nogal warrig over. Tijdens de gijzeling liep hij door de studio te ijsberen wachtend op het moment dat hij toestemming zou krijgen voor zendtijd. Jawel, er is dus een man met een pistool die wacht op toestemming. Maar die toestemming kwam niet en de Hilversumse politie overmeesterde de man in een oogwenk. Het pistool bleek nep. Gijzeldrama afgelopen. Of toch niet?

De man bleek in zijn eentje te werken. Hij had helemaal geen vrienden die hem meehielpen met deze actie, zoals hij eerder wel riep. Hij stond er alleen voor. Een einzelgänger. Een lone wolf. Er is geen echt Nederlands woord voor. Het is wel een steeds vaker voorkomend verschijnsel in Nederland dan mannen die een eenzaam bestaan leiden door het lint gaan. De vermoedelijke moordenaar op D66-politica Els Borst was ook een einzelgänger. Tristan van de Vlist, de man die in april 2010 een ravage aanrichtte in winkelcentrum De Ridderhof in Alphen aan den Rijn was een einzelgänger. De man die een aanslag pleegde in Apeldoorn op toenmalig koningin Beatrix was een einzelgänger. De verwarde man die vorige week in een park in Schiedam een willekeurige man dood stak was… u raadt het al… een einzelgänger.

Een einzelgänger is man die eenzaam en alleen op deze wereld staat. Een man die vrijwel geen vrienden meer heeft, vrijwel geen familie en wie verstoten is uit de maatschappij. Steeds verder in de verdrukking gekomen omdat hij met scheve ogen wordt aangekeken door de mensen die hun leven wel op de rit hebben. Hij krijgt geen aanspraak en niemand wil naar hem luisteren. Hierdoor geen kans om met anderen te praten. Praat daarom tegen muren en fantaseert erop los. Hij fantaseert zo hard, dat zijn fantasie soms werkelijkheid wordt. Zo hard, dat hij die fantasie voor zichzelf soms afdwingt door ervoor te betalen (door het aanschaffen van seksspullen bijvoorbeeld) of zoals Tarik Zahzah met een pistool.

Is het een typisch Nederlands verschijnsel? Nee. Over de hele wereld komt het steeds vaker voor dat mensen zijn weggedoken in hun eigen wereldje. Kijk maar om u heen als u bijvoorbeeld in het openbaar vervoer zit. Of gewoon op straat; hoeveel mensen zitten niet op de fiets te spelen met hun iPhone? Totaal geen idee van wat er om hen heen gebeurd. Hoeveel ongelukken gebeuren er niet dagelijks op de snelwegen, waarbij de oorzaak is dat bestuurders met hun smart phone zitten te te spelen in de plaats van opletten op het overige verkeer? De Overheid geeft miljoenen euro’s uit aan een campagne waarin wordt geroepen dat je Facebook, Twitter, Instagram en andere sociale media niet gebruikt achter het stuur. Tevergeefs, want het gaat gewoon door. Het is een zorgelijke ontwikkeling in een maatschappij die steeds individualistischer wordt. “Ik besta nu en heb geen enkele interesse in mijn buurman of buurvrouw. Dit is mijn wereld en mijn leven. Jij hebt je maar aan te passen aan mijn belevingswereld. Desnoods dwing ik dat af met een pistool”. Het is een voortvloeisel uit de eenzijdige gedachten van wijlen Pim Fortuyn en zijn opvolger Geert Wilders:”Je past je maar aan en anders rit je maar op het land uit!”

De schrijver van dit stukje gaat de daad van Tarik Zahzah hier niet goed praten. Maar Tarik Zahzah heeft Nederland wel met de neus op de feiten gedrukt. Hij is een product van onze maatschappij. Hij is gevormd door de maatschappij. En die jongen is nog maar negentien. Ook al gaat hij straks een paar jaar brommen; als hij vrij komt dan heeft hij nog een heel leven vóór zich. We leven in een maatschappij waarin iedereen steeds meer in zichzelf gekeerd is. Waarin we steeds meer vechten om zelf te overleven. Daar hebben we het immers al druk genoeg mee. Maar naarmate we steeds minder om elkaar geven en onze eigen wil steeds meer aan de buitenwereld opdringen, ontstaan er steeds meer einzelgängers en die zijn vaak gevaarlijker dan de meeste terroristen. En dat is een zorgelijke ontwikkeling.

Vrijheid in het Westen is een karikatuur van zichzelf

Je suis Charlie. Met deze kreet gingen over de hele wereld miljoenen mensen de straat op om hun steun te betuigen aan de slachtoffers van de aanslagen in Parijs, op vrijdag 9 januari van dit jaar. Je suis Charlie. De bijna volledige redactie van het Franse satirische blad Charlie Hebdo werd op die dag neergemaaid door een stel doorgeflipte broers die dachten in naam van de Profeet te handelen. Je suis Charlie. Het was na Londen en Madrid de derde keer dat Al Qaeda toesloeg in Europa. Je suis Charlie. Hoewel in de Koran nergens staat te lezen dat de Profeet niet mag worden afgebeeld deden Franse tekenaars dat wel en dat zette kwaad bloed bij extremistische moslims. Dat is al eerder gebeurd; de Deense tekenaar Hildegaard tekende de profeet al eerder en dan ook nog eens met een bom op zijn hoofd. Lachen, gieren en brullen in het Westen. Boze moslims in het Midden-Oosten. Je suis Charlie. Wie geen Frans sprak werd uitgelegd dat dit betekende dat jij Charlie heette.

Politici waren de eersten te roepen dat wij in het Westen vrij zijn en die vrijheid moeten koesteren. Diezelfde dag nog togen wereldwijd miljoenen mensen de straat op om te protesteren tegen de mogelijke inperking van hun vrijheden door extremistische moslims. Een paar dagen later liepen bijna vier miljoen mensen mee in een protestmars in Parijs. Voorop de rij wereldleiders en presidenten uit allerlei landen. De Turkse premier Erdogan wandelde ook vooraan in de rij, net als de Palestijnse president Abbas. De Israëlische premier Netanyahu wandelde ook mee. Er liep een man mee met een bordje op zijn nek:”Ik ben jood en ik hou van moslims”. Naast hem een man met een bordje:”Ik ben een moslim en in hou van Joden”. De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb sprak een inmiddels wereldwijd beroemde toespraak uit in de havenstad. Hij haalde er de wereldpers mee. Een moslim die stelling neemt tegen moslims. Hoe mooier wil je het hebben?

Tegelijkertijd met die protestmarsen is er een discussie op gang gekomen met de waarden van vrijheid. Wat is vrijheid van meningsuiting? Moeten we niet eerst eens naar onszelf kijken? Hebben we met z’n allen de vrijheid van meningsuiting de laatste tien, vijftien jaar niet enorm opgerekt? Hebben we de grenzen van de vrijheid van meningsuiting niet ieder jaar een klein beetje verlegd? Zijn we met z’n allen de laatste tien, vijftien jaar niet veel te ver gegaan in alles maar schuiven onder de vrijheid van meningsuiting? Is het lukraak maar roepen wat je denkt zonder daarbij na te denken of het anderen misschien kwetst niet gewoon ordinair discriminatie en geen vrijheid van meningsuiting? Het antwoord op al die vragen is ja, ja, ja en ja. Ja, we zijn met z’n allen veel te ver gegaan in onze vrijheid van meningsuiting. Ja, het lukraak maar wat roepen is geen vrijheid van meningsuiting maar gewoon ordinair kwetsen. Want wat is vrijheid van meningsuiting en wat is gewoon regelrechte discriminatie en provocatie? Wat is gewoon kwetsend en kan anderen gewoon pijn doen? Valt schelden, schofferen en haat zaaien onder de vrijheid van meningsuiting? Waarom zien wij in het Westen niet in dat sommige uitingen nou eenmaal slecht vallen in andere delen van de wereld? Dingen waar wij heerlijk om kunnen lachen, maar waar anderen furieus op kunnen worden. En als die anderen dan zo woest worden, dan roepen wij dat het hier wel om de vrijheid van meningsuiting gaat. Wij hier in het vrije Westen doen wat we willen, denken en vooral zeggen ook gewoon wat we willen. Ook al doet dat een ander pijn. De rest van de wereld heeft het maar te accepteren. Maar wanneer de rest van de wereld iets doet wat wij niet goed vinden (arresteren van journalisten in Turkije, beperking van de persvrijheid in China, Russische inmenging in Oost Oekraïne en op de Krim, straffen van homo’s in Uganda) dan mogen we wel in actie komen en roepen wij dat die maatregelen tegen onze normen en waarden zijn. Tot op hoog diplomatiek niveau wijzen wij, uit het zogenaamde vrije Westen deze landen op de beperking van de vrijheid van meningsuiting.

Hoe zat dat ook alweer met homo’s in de Verenigde Staten; ‘don’t ask, don’t tell’ of iets dergelijks. Winkels in staten als New Mexico, Texas en Louisiana die klanten toegang tot hun pand mogen weigeren als het vermoeden bestaat dat deze klant homo is. Hoe zat het ook alweer met zwarten die een strafblad hebben die in de staat Florida niet meer mogen stemmen, terwijl blanken met een strafblad weer wel mogen stemmen? Hoe zat het ook alweer met openlijk naakt in het Verenigd Koninkrijk, waarvoor een man en een vrouw liefst vier jaar van hun vrijheid werden beroofd, omdat ze dus naakt in het openbaar liepen. Niet eens in de stad, maar op het platteland. Hoe zat het ook alweer met het afsluiten van websites op het internet, zoekresultaten die van de wetgever niet mogen worden getoond, afsluiten van Twitter accounts, bijwerken of weigeren van stukjes tekst op internetfora en het plaatsen van naaktfoto’s op weblogs? Allemaal niet mogelijk in ons zogenaamde eigen vrije Westen. Probeert u maar eens een vlucht te boeken naar een Europese bestemming. Niet eens naar een intercontinentale bestemming, want dan is het aantal keren dat je je paspoort moet laten zien, je bagage wordt onderzocht en je vooraf door alle inlichtingendiensten wordt doorgelicht nog een graadje erger. Op alle grote- en middelgrote luchthavens staan bodyscanners, die tot op het lichaam van de passagiers kunnen kijken (en dus feitelijk ook naaktfoto’s van de passagier maken). En dan nog wat naakt: Hoe zat het ook alweer met bloot in Amerikaanse speelfilms? En hoe zat het ook alweer met surfgedrag van internetgebruikers? Kun je eigenlijk wel ieder filmpje op YouTube plaatsen dat je wilt? En last but not least: die ene man in het Nederlandse parlement… die man met dat witte kapsel en dat Limburgse accent... De taal die hij uitkraamt: het verbieden van het lezen van boeken, het verbieden van gekleurde scholen, het verbieden van geloof, het opheffen van het anti-discriminatie artikel in de Grondwet, het sluiten van de landsgrenzen… En de partij van die man heeft nog een behoorlijke aanhang ook.

Die vrijheid in het Westen is een lachertje. Je suis pas Charlie.