Boodschappen doen

De voormalige Russische president Mikhail Gorbatsjov was een visionair. Hij wilde het vastgelopen Rusland omvormen naar Amerikaans model, met een federale overheid die zich alleen nog maar bezig hield met 4 kerntaken: economie, defensie, emigratie en buitenlandse zaken. Op terreinen als onderwijs, justitie, media en verkeer zouden de autonome provincies meer macht krijgen, terwijl ze op de vier kerntaken minder macht kregen. De overheid moest zich niet gaan bezigen met details en futiliteiten. Het nieuwe model zou een enorm land als Rusland, met afstand het grootste land ter wereld bestuurbaar maken. Iedere Rus hetzelfde paspoort, iedere Rus betaalde met hetzelfde geld en iedere Rus kon erop vertrouwen dat het Russische leger klaarstond bij onheil. Het was zoals de Verenigde Staten van Amerika al meer dan tweehonderd jaar werkten en dat werkte in de ogen van Gorbatsjov prima. Het probleem was dat de Russen er zelf niet zo voor te porren waren en dus moest Gorbatsjov plaatsmaken voor Jeltsin. De rest is geschiedenis.

Het was een verhaal waaraan de schrijver van dit stukje even moest terugdenken toen de definitieve verkiezingsuitslag van de Europese verkiezingen bekend werd. De opkomst was met 37% weliswaar hoger dan vorige keer (36%), maar nog steeds erg laag. Ook in de rest van Europa nam niet eens de helft van de Europeanen de moeite om naar de stembus te gaan. Van de kiezers die dat wel deden stemden een fors aantal op euro-kritische of eurosceptische partijen. Die partijen nemen nu voor het eerst sinds de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal in 1959 zitting in het Europees Parlement. De vraag is of ze iets kunnen betekenen. Ze zijn het onderling niet echt met elkaar eens: de UK Independent Party (UKIP) wil bijvoorbeeld niet samenwerken met de Nederlandse PVV en het Franse Front National vanwege hun antisemitische agenda. Het Belgische Vlaams Belang is sterk verzwakt door de opkomst van de NVa, die op zijn beurt weer niet is vertegenwoordigd in het Europees Parlement. Het Duitse Alternative für Deutschland heeft geen anti-Islam paragraaf en is weer veel gematigder dan de UKIP, maar wil daarmee wel samenwerken. Maar de aanwezigheid van deze Euro-kritische partijen is belangrijker dan de minderheid die ze vormen.

De Europese kiezer die wel de moeite heeft genomen om de gang te maken naar de stembus heeft namelijk een sterk signaal afgegeven: minder Europa in ons dagelijks leven. Minder, minder, minder! De Europese kiezer ergert zich kapot aan de maatregelen die de Europese Commissie neemt, zoals de kwaliteit van brood, de afmetingen van een hamburger en het wattage van een stofzuiger. Europa is prima in staat om de lengte van onze bankrekeningen te bepalen en de hoogte van het geluidsvolume van een MP3-speler. Daarentegen is Europa niet in staat een vuist te maken naar een oorlogszuchtige Russische president (Poetin) en nauwelijks in staat graaiende banken aan te pakken of een alternatief te zoeken voor haar immense afhankelijkheid van olie en gas. Die olie en gas is over het algemeen afkomstig uit politiek instabiele landen, of landen waar ze er nogal een bedenkelijke democratie op na houden. De EU is niet in staat tot één buitenlandbeleid. Europa steekt geen poot uit nu er aan de buitengrens een burgeroorlog dreigt. Russische soldaten nemen in hoog tempo strategische plekken in, in de Oekraïne. Want u dacht toch niet dat het zomaar een ongeorganiseerd groepje boze Oekraïense burgers waren? Nee, het zijn goed getrainde Russische soldaten die in het oosten van de Oekraïne huishouden. Deze mensen beschikken namelijk over tanks, munitie, moderne wapens en artillerie en zijn bijzonder goed georganiseerd. Dat kan nooit een groepje boze burgers zijn. Europa zou juist op die terreinen een vuist moeten maken met de vorming van bijvoorbeeld een Europees leger.

Europa is niet in staat om een dialoog aan te gaan met nieuwe machtsblokken in de wereld: Rusland en China. De EU is niet in staat om tot een gezamenlijk grensbeleid te komen, waardoor mensensmokkelaars vrij spel hebben als ze vluchtelingen in gammele bootjes naar Europa sturen. En juist op die terreinen zou de Europese burger juist meer actie willen zien. U begrijpt de opening met Mikhail Gorbatsjov: zijn model zou idealiter moeten worden ingevoerd. Europa is een feestje voor liberalen en neokapitalisme geworden. De Europese burger heeft er in het dagelijks leven niets meer aan. Het wordt eerder gezien als een probleem dan een oplossing, terwijl Europa juist een oplossing zou moeten zijn. Dat er al 70 jaar geen oorlog meer is geweest in Europa klopt ook niet helemaal: kijk maar naar het voormalig Joegoslavië in de jaren ’90 van de vorige eeuw.

De Europese kiezer heeft een signaal afgegeven: minder bemoeienis met het dagelijks leven en houd je bezig met grootse zaken. De schrijver van dit stukje heeft er zijn eigen partij op gewezen, bij het kiezen van de Europese lijsttrekker, waarin de afmetingen van een Europese hamburger als voorbeeld werd genomen. Er werd nogal lachwekkend over gedaan, want het viel allemaal wel mee. Alleen al daarom zou de schrijver van dit stukje zijn stem graag aan de SP hebben gegeven, maar de schrijver is aan zijn stand verplicht op de PvdA te stemmen en dus is de stem gegaan naar voormalig NOS-journalist Paul Sneijder. Maar de vraag is of die boodschap ooit in Brussel aan komt.