Als er één politiek moment is dat 2025 samenvat, dan is het de tweede val van het Kabinet Wilders I. Niet omdat het onverwacht kwam, maar omdat het onvermijdelijk was. Die tweede val was geen incident, geen samenloop van omstandigheden, maar het sluitstuk van jarenlange rechtse onkunde. Het was het moment waarop onmiskenbaar zichtbaar werd dat rechts, ondanks een overweldigende machtspositie sinds 2017, niet in staat is om te regeren.
Rechts heeft al acht jaar driekwart van de macht in handen in zowel de Tweede- als Eerste Kamer. Dat is geen nuance, dat is een feit. Wie in die positie zit, kan beleid maken. En toch faalt rechts juist op het onderwerp dat het zelf tot bestaansreden heeft verheven: immigratie. Niet omdat links dat zou tegenhouden, maar omdat rechtse partijen zelfs dáár fundamenteel verschillend over denken. De tweede val van Wilders I maakte dat pijnlijk duidelijk.
Bij de start leek het kabinet in 2024 een ideologische droomcombinatie. Partijen die zich allemaal profileerden als “streng op migratie” en “hard op orde”. Maar zodra er daadwerkelijk keuzes gemaakt moesten worden, bleek dat die strengheid vooral retorisch was. Voor de PVV is immigratie een permanent campagnethema, geen beleidsdossier. De VVD wil stoer klinken, maar geen maatregelen nemen die economisch of juridisch onhoudbaar zijn. NSC schermt met uitvoerbaarheid en rechtsstatelijkheid, terwijl BBB vooral stond om PVV-standpunten in salonfähige taal te gieten. Dat is geen gedeelde visie, dat is bestuurlijke chaos.
Het Kabinet Wilders I viel in 2025 niet één keer, maar twee keer. De tweede val was daarmee hét bewijsstuk van rechtse incompetentie. Vier partijen die elkaar op papier nauwelijks ontliepen kregen het niet voor elkaar om samen te werken. Niet door inhoudelijke blokkades van buitenaf, maar door interne ruzies, profileringsdrang en een schrijnend gebrek aan leiderschap. Geert Wilders regeerde informeel mee zonder verantwoordelijkheid te dragen, Dick Schoof was als premier opvallend afwezig, en niemand nam de regie.
Het cynische is dat rechts haar eigen falen vervolgens niet bij zichzelf legt. In plaats daarvan blijft men suggereren dat links, rechters of “Brussel” het probleem zijn. Terwijl links sinds 2017 nauwelijks nog politieke macht heeft. Dat frame kan alleen standhouden omdat links zelf nalaat het structurele falen van rechts consequent te benoemen. De tweede val van Wilders I had hét moment kunnen zijn waarop links dat verhaal claimde. Dat gebeurde niet.
Zo blijft de paradox in stand: rechts regeert, rechts faalt, maar rechts bepaalt wel het narratief. Ondertussen profiteert extreemrechts van de chaos die het zelf veroorzaakt. Die chaos is geen bijproduct maar een verdienmodel van extreemrechts. Dat geldt niet alleen nationaal, maar ook internationaal. Politieke instabiliteit in Nederland is gunstig voor regimes die belang hebben bij verzwakte democratieën en afbrokkelende steun aan Oekraïne. Dat die instabiliteit actief wordt aangejaagd via desinformatiecampagnes is inmiddels geen complottheorie meer.
Met het oog op 2026 dreigt een herhaling van zetten. Onder leiding van de VVD dreigt dezelfde verdeeldheid, hetzelfde gebrek aan verantwoordelijkheid van rechts en een nieuwe val van Jetten I. De tweede val van Kabinet Wilders I had het kantelpunt kunnen zijn. Het moment waarop definitief duidelijk werd dat rechts niet alleen geen oplossingen heeft, maar zelfs niet in staat is om zijn eigen eensgezindheid te organiseren.
Wie na 2025 nog beweert dat falend beleid het gevolg is van “te veel links”, negeert de feiten. De tweede val van Wilders I was het politieke moment van 2025 omdat het liet zien wat er gebeurt wanneer macht en bekwaamheid structureel uit elkaar zijn gegroeid. Dat is geen linkse analyse. Dat is simpelweg de realiteit.
Fijne jaarwisseling gewenst.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten