Geen sterk optreden van PvdA-leider Diederik Samsom tijdens de Algemene Beschouwingen twee weken geleden. Samsom zag PvdA-stokpaardjes als nivelleren en opkomen voor de sociaal zwakkeren in de samenleving verwateren na een aanvaring met CDA-leider Buma en PVV-icoon Wilders. Samsom wilde niet bewegen, waarna onderhandelingen over het op Prinsjesdag gepresenteerde begroting vrijwel onmogelijk leken. Zelfs bloedbroeder GroenLinks – doorgaans zij aan zij met de Partij van de Arbeid – keerde de sociaaldemocraten de rug toe. Er leek zich geen meerderheid af te tekenen in de Eerste Kamer, waardoor het Kabinet Rutte II vroegtijdig zou stranden. De natte droom van PVV en SP leek uit te komen. Het waren uiteindelijk Halbe Zijlstra (VVD) en een dag later Mark Rutte die Samsom te hulp schoten. Vanwege die beschadiging wees Rutte niet Samsom, maar Jeroen Dijsselbloem aan om de onderhandelingen te gaan voeren. Namens het Kabinet mocht wederom niet Samsom, maar Lodewijk Assher plaatsnemen aan de onderhandelingstafel. Samsom twee keer gepasseerd. Dat moet pijn hebben gedaan. Hopelijk geeft Samsom hiervan geleerd.
Dijsselbloem voerde bijna twee weken lang achter gesloten deuren intensief onderhandelingen over de begroting van 2014. Hij deed dit met de van Dijsselbloem bekende behendigheid en ingetogenheid. Dijsselbloem deed precies dat, wat Samsom naliet: alle betrokkenen aanhoren en afwegingen maken. Was er bij de betrokkenen ruimte tot onderhandeling? Waarop wilden de andere partijen bewegen? Wie wilde waaraan toegeven? Vast stond dat geen van de betrokken partijen alle stokpaardjes zouden binnenhalen. Tijdens het bekvechten met Van Haersma Buma – niet de sterkste politicus die op het Binnenhof ronddwaalt – liet Samsom het na hem uit te dagen: “Als u wilt bewegen dan willen wij ook bewegen en dan komen we tot een compromis. Dat heeft Nederland er in de jaren ’90 van de vorige eeuw er weer bovenop geholpen”. Het was de enige juiste manier om Buma uit zijn tent te lokken maar het gebeurde niet. Dijsselbloem deed dat wel, met als resultaat het deze week gesloten begrotingsakkoord. Politieke analisten (onder wie uw Opinie Paultje) waarschuwden Samsom bij het aantreden van dit Kabinet al: op een dag wordt Diederik Samsom gepasseerd door Lodewijk Assher of Jeroen Dijsselbloem. Die dag lijkt nu te zijn gekomen.
Over de inhoud van het akkoord valt te debatteren. Geen van de betrokken partijen (op misschien de VVD na) zullen echt gelukkig worden van de tegenmaatregelen: korten op sociale zekerheid, korten op uitgaven in de zorg, hogere belastingen (water, afval) en snijden in het personeelsbestand bij de ministeries. Maar het belangrijkste is dat het akkoord er is. Uit een rondgang van de NOS, uw Opinie Paultje en onruststoker Maurice de Hond langs kiezers blijkt dat eigenlijk geen enkele kiezer in Nederland zit te wachten op de val van het Kabinet, waardoor er weer nieuwe verkiezingen komen. Men wil meer actie, minder praten. Iedere twee jaar nieuwe verkiezingen helpen dit land niet uit de huidige economische crisis. Sterker nog: het land blijft alleen maar in die crisis, omdat geen enkele politieke partij zou willen toegeven.
Hoe duidelijk is dat voelbaar bij de partijen die uit het overleg zijn gestapt: CDA (niet erg verrassend) en GroenLinks (juist wel verrassend). Zij dreigen nu de boot te missen. Vooral bij het CDA was tot voor kort altijd een partij die verantwoordelijkheid durfde te nemen. De christendemocraten wilden in het verleden nog wel eens lef tonen en instemmen met ‘lastige’ maatregelen. Die tijd is voorbij, nu de partij in twee jaar tijd van 45 naar 12 zetels is gekelderd. Ze lopen daar op eieren. Stevig tegen dit Kabinet aantrappen is alles wat de christendemocraten rest. Ze deden dat eerder bij het Woonakkoord, het Zorgakkoord en nu bij het Begrotingsakkoord. Het is een rol die het CDA niet past: 40 jaar lang stonden ze middenin de samenleving. Nu lijken ze elke band met diezelfde samenleving te hebben verloren. Het CDA is zoekende naar een koers en lijkt die nog altijd niet te hebben gevonden. Men dacht daar met typische VVD standpunten de weggelopen kiezer weer terug te halen: lagere belastingen, nivelleren stoppen, hogere inkomens ontzien en een kleinere overheid. Door uit dit overleg te stappen hebben ze die boot gemist. Omdat hun handtekening niet onder het akkoord staat, zijn die typische VVD standpunten weer terug gegaan naar de VVD. Het CDA heeft het nakijken.
Zo ook bij GroenLinks. Ook zij stapten uit de onderhandelingen, waardoor ‘groene’ maatregelen en GroenLinks standpunten als milieuheffingen (water, afval), het stimuleren van ‘groen’ rijden en en ‘groene’ stroom bij de Partij van de Arbeid zijn blijven hangen. Ook krijgen leraren een salarisverhoging (dat gebeurde voor het laatst onder leiding van toenmalig minister van Onderwijs Ronald Plasterk – eveneens PvdA) en dat was mede een wens van D66 en PvdA. Ook worden 3.500 flexwerkers in vaste dienst genomen. Er wordt geïnvesteerd in technisch onderwijs (innovatie); een wens van zowel D66 als PvdA. GroenLinks stapte uit het overleg omdat men vond dat er niet eerlijk werd gedeeld. Een vreemde opstelling. Voor eerlijk delen van de lasten is in Nederland geen (politieke) meerderheid. Alleen PvdA, SP en GroenLinks zijn hiervan voorstander. De rest is gewoon tegen. Je kunt dan je hakken in het zand zetten, maar je kunt ook tot een compromis komen. En dat deed Dijsselbloem. Hulde aan die man!
Dijsselbloem redde deze week het Kabinet. Iets wat zijn leider Samsom tijdens de Algemene Beschouwingen naliet. Daarom mag Dijsselbloem met recht de titel van superregisseur dragen. Tot het volgende onderhandelingscircus, dan. Want er komen nog legio akkoorden aan waarin regie weer hard nodig zal zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten