De Europese Unie heeft het Brexit helemaal aan zichzelf te danken

Dat de Britten vandaag in meerderheid voor het verlaten van de Europese Unie zouden stemmen lag eigenlijk al heel lang vast. Ook al wezen sommige peilingen anders uit: het ‘nee’-kamp heeft gewonnen. Een analyse van de cijfers laat zien dat vooral oudere en laagopgeleide Britten het getob van de Europese leiders beu zijn. Zij zijn eigenlijk van die vermaledijde Brusselse regelzucht af. Groot-Brittannië kan eindelijk weer Groot-Brittannië zijn. Maar hoop op verbetering is ijdel.

Over het algemeen hebben de tegenstemmers ook wel een punt. De EU is een speeltje geworden voor lobbyclubs, rijke elite en grote bedrijven. De gewone burger heeft de laatste jaren helemaal niets meer aan de EU. Het lukte de EU niet om grote crises op te lossen. Ik noem een bankencrisis, dieselschandaal, massale belastingontduiking door superrijken en bedrijven, vluchtelingencrisis en een ophanden zijnde oorlog met Rusland. Het lukt de EU niet om bankdirecteuren te berechten voor de schade die ze hebben aangericht met de kredietcrisis. Als er al een oplossing wordt gevonden dan is die vooral in het voordeel van grote bedrijven, banken en de rijke elite. Zo hoeft de auto industrie zich bijvoorbeeld tot 2022 niet te houden aan nieuwe emissie eisen. Het lukt de Europese Unie ook niet eensgezind op te treden als Rusland een passagiersvliegtuig uit Amsterdam voor een Oekraïens gevechtsvliegtuig ziet en zonder pardon neer knalt. Meer dan twee jaar na de ramp waarbij 298 onschuldige mannen, vrouwen en kinderen de dood vonden durft de EU nog steeds niet in de richting van Moskou te wijzen. Bang dat dit agressie van Poetin en de zijnen zou uitlokken en dan zou de wereld maar zó in een derde oorlog geraken. Dat zou het einde van de mensheid in haar huidige bestaansvorm betekenen.

Het lukt de EU niet om bedrijven als Apple, Google en Facebook te beteugelen in hun eeuwige honger naar data. Het lukt de EU niet om - ondanks vergaande maatregelen die fors inbreuk maken op de privacy van burgers - het terrorisme te beteugelen. De EU heeft een lachertje van zichzelf gemaakt door zich daarentegen wel druk te maken over de zuigkracht van stofzuigers, het entreekaartje voor EuroDisney en de afmetingen van een hamburger. Daar zit de EU burger niet op de wachten. De burger wil daadkrachtig optreden. Dat blijft uit.

Tegelijkertijd worden de problemen van deze tijd niet direct opgelost met het opzeggen van een lidmaatschap. De immigratiestroom stopt niet. De oorlogen in Syrië en Irak stoppen niet. De milieuproblemen stoppen niet. De economie wordt er niet beter of slechter van. De prijzen in de supermarkt halveren er niet door. Landsgrenzen of niet; de problemen van de moderne tijd gaan gewoon door. Groot-Brittannië moet straks zelf met landen gaan onderhandelen over handelsverdragen en importheffingen. Het moet nu zelf gaan zorgen voor zijn eigen veiligheid en het in stand houden van de economie. Het kan daarbij niet meer terugvallen op 27 bondgenoten. Het staat er alleen voor.

Het uittreden van de Britten uit de EU zal de komende maanden ongetwijfeld een belangrijk onderwerp worden in de Nederlandse politiek. Afgezien van de PVV, VNL en SP ziet eigenlijk geen enkele politieke partij in Den Haag iets in een referendum of Nederland lid moet blijven van de EU (het zogenaamde ‘Nexit’). Iedere politicus in Den Haag kan de uitslag al dromen: het wordt een big fat NO. Dat weet de PVV en daarom zal Wilders het tot inzet maken van de komende Tweede Kamerverkiezingen. Maar de PVV zal meer dan 50 zetels moeten halen wil er een Nederlands EU referendum komen. Op dit moment staat de PVV op iets meer dan 30 zetels in de peilingen. De geschiedenis heeft echter geleerd dat de PVV kiezer vooral heel veel roept, heel actief is met zijn (of haar) toetsenbord maar als het erop aan komt erg passief is.

Dit alles neemt niet weg dat de EU vanaf vandaag pas op de plaats moet maken en actiever zal moeten optreden. De EU is door halfslachtig optreden een schim van zichzelf geworden. Een herensociëteit. Dus dat de Britten uit de EU stappen heeft het 100% volledig aan zichzelf te danken.

De EU is verworden tot een herensociëteit in de plaats van een machtsmiddel (foto: EPA)

In de kern hebben Selcük Oztürk en Tunahan Kuzu met hun kritiek op de media wel degelijk een punt

Partij DENK stelde vandaag de kracht en macht van de media ter discussie. Volgens de ‘PVV voor de Turken’ vertellen de media niet altijd de hele waarheid. Media verdraaien de waarheid vaak voor hun eigen publiek om zo – zo meent de volgens velen aan Erdogan gelieerde partij – geen abonnees en lezers te verliezen. DENK vindt zelfs dat de media ‘de vierde macht’ zijn, naast de door Montesqieu genoemde trias politica (de rechtelijke macht, de uitvoerende macht en de controlerende macht). Natuurlijk stonden de Nederlandse media op haar achterste benen. Klaar om te krijsen dat DENK het (zachtjes gezegd) niet bij het rechte eind heeft. De media controleren juist de uitvoerende macht en vertellen de waarheid niets dan de waarheid. Menen zij.

Opvallend hierin is de rol van de Nederlandse Vereniging voor Journalistiek, de NVJ. DENK had zijn YouTube filmpje nog niet gepost of de NVJ stond opvallend snel op om te verkondigen dat de inhoud van het filmpje nergens op sloeg. Ze waren er nog sneller bij dan Rutger Castricum van PowNed, die vanuit Amsterdam nog naar Den Haag moest rennen om een quote op te halen bij Selcük Oztürk en Tunahan Kuzu, de beide oprichters van DENK.

Media kunnen je maken of breken. Zie aan Job Cohen; beste bestuurder van Nederland en door TIME Magazine tot twee keer toe uitgeroepen tot beste burgemeester ter wereld. De PvdA vond dat hij daarom best in staat was om ‘burgemeester van alle Nederlanders’ te worden. Maar een onophoudelijke stroom aan berichten  over een hakkende en stotterende lijsttrekker die niet was opgewassen tegen het geweld van Geert Wilders deden Cohen uiteindelijk de das om. Kijk naar de media hetze rond Diederik Samsom. De PvdA leider heeft helemaal nog niets losgelaten over zijn toekomst, maar een onophoudelijke stroom berichten in de media de laatste weken deden vermoeden dat hij gaat plaatsmaken voor de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb. Hoe vaak Aboutaleb ook benadrukt geen interesse te hebben; de media blijven publiceren dat hij Samsom gaat opvolgen.

DENK wordt door de media steevast neergezet als ‘lange arm uit Ankara’ en ‘lakeien van Erdogan’. Hiermee impliceren de media steeds dat Nederland een kopie van Turkije wordt als DENK aan de macht komt. Vrijwel iedere dag verschijnen er artikelen en items waarin wordt gesuggereerd DENK net als in Turkije de vrijheid van meningsuiting en daarmee kritische media aan banden wil leggen. Maar zelfs als iedere allochtoon in Nederland op DENK zou stemmen dan zouden ze niet verder komen dan 5 – 10 zetels. Maar dat wordt door de media verzwegen.

Geert Wilders’ PVV stelt de rol van de media al jaren ter discussie. Wilders vindt dat de media ‘te links’ zijn, wat in rond Hollands wil zeggen dat er niet iedere avond een journaal presentatrice in beeld verschijnt die op Noord-Koreaanse wijze verkondigt dat de PVV een geweldige partij is en Wilders’ oplossingen de enigen zijn die dit land nog kunnen redden. De Nederlandse Publieke Omroep heeft onder druk van de PVV de laatste jaren een metamorfose doorgemaakt. Zo zijn de ‘te linkse’ presentatoren van het NOS Radio 1 Journaal Marcel Oosten en Lara Rense vervangen door de hippe popi Jopie presentator Jurgen van den Berg en zijn sidekick Amber Brantsen. Het NOS Journaal laat vrijwel ieder Twitter berichtje zien die Wilders de wereld in stuurt en iedere scheet die de PVV laat wordt drie weken lang uitgebreid besproken in vrijwel alle praatprogramma’s. Buitenhof presentatrice Clairy Polak werd van de beeldbuis gehaald en verbannen naar de radio na forse kritiek op de PVV.

Maar terug naar de kern hebben Selcük Oztürk en Tunahan Kuzu wel degelijk een punt. Anno 2016 zijn de media belangrijker dan ooit en draait alles om media framing. Daar kunnen hun oud-partijgenoten bij de PvdA over meepraten.

Het vaderlandse journaille praat elkaar alleen maar na; want dat verkoopt goed!

Het is bijna maart 2017. Het zijn bijna verkiezingen. U weet wel: dat volksfestijn waarbij u in een veel te krap hokje een hokje rood mag inkleuren met een veertig jaar oud potlood. Dat volksfestijn waarbij de winnaar nu al vast staat: in september 2012 was dat de PvdA, die profiteerde van impopulaire maatregelen door een ultrarechts kabinet van VVD/CDA en PVV. In maart 2017 zal dat zijn de PVV, die op haar beurt weer profiteert van impopulaire maatregelen van VVD en de PvdA.

In dat volksfeestje hebben vrijwel alle politieke partijen hun lijsttrekker al in stelling gebracht. Behalve bij D66 (waar nog een lijsttrekkersverkiezing komt waar de leden kunnen stemmen tussen Alexander Pechtold, Alexander Pechtold of Alexander Pechtold), VVD en PvdA. Bij de VVD gaan alle politieke kenners er eigenlijk wel vanuit dat Rutte opnieuw de kar zal trekken. Opmerkelijk, want diezelfde deskundigen riepen in 2013 nog in koor dat Rutte in 2017 de kar voor de VVD niet meer zou gaan trekken. Dat zou wel eens een strijd kunnen worden tussen Halbe Zijlstra en Edith Schippers. Zijlstra heeft zichzelf teruggetrokken uit de strijd en vorige week gaf de zogenaamde powervrouw Schippers ook de pijp aan maarten waardoor de weg vrij is voor Rutte om het nog een keer te proberen.

Bij de Partij van de Arbeid zijn ze er nog niet uit. Gaat Diederik Samsom opnieuw de kar trekken of geeft hij het stokje over? Samsom heeft al een keer of tien miljard gezegd dat hij die beslissing ná de zomer neemt. Maar de vaderlandse media wil daar niets van weten. Zij zijn al maanden in de ban van een verder niet bestaande lijsttrekkersverkiezing bij de PvdA. Aangevoerd door (wie anders dan) De Telegraaf schrijven journalisten hele (web)pagina’s vol met een ophanden zijnde strijd bij de sociaaldemocraten. Een strijd die er helemaal niet is. Daar lijkt het Nederlandse journaille echter geen genoegen mee te nemen. Met de peilingen van Maurice de Hond in de hand gaan ze de populairste kandidaten Lodewijk Asscher en Ahmed Aboutaleb af om hen steeds weer opnieuw te vragen of zij het willen opnemen tegen de verguisde Diederik Samsom. Want de peilingen van Maurice de Hond geven aan dat alleen zij nog in staat zullen zijn de sociaaldemocraten weer wat aanzien te geven.

Maar sinds wanneer bepaalt Maurice de Hond wie er bij welke politieke partij dan ook de kar gaat trekken? Waarom moet een politieke partij haar oren laten hangen naar cijfers van een man die al 35 jaar lang volledig naast de uiteindelijke uitslag zit? Een man die in 2012 de sociaaldemocraten geen schijn van kans gaf. Totdat zijn concurrenten IPSOS en IntroMart de sociaaldemocraten hoge cijfers gaven en De Hond daarin plotseling meeging. In één dag kreeg de PvdA er van De Hond liefst 10 zetels bij; ten nadele van de SP.  

Inmiddels hebben zo goed als alle media de hype overgenomen dat Samsom moet wijken voor Asscher of Aboutaleb. Dat zeggen ze niet letterlijk. Maar door de hele tijd te hinten op die verder niet bestaande lijsttrekkersverkiezing en een eventuele tweestrijd roept het vaderlandse journaille dat Samsom zijn langste tijd als politiek leider van de PvdA toch echt heeft gehad. Het vaderlandse journaille schreef bijvoorbeeld niets over de totale leegloop bij de VVD, waar maar liefst 20 Kamerleden hebben aangegeven geen interesse te hebben om opnieuw op de kieslijst te gaan staan. Vooral vrouwelijke Kamerleden laten het massaal afweten, met Edith Schippers dus voorop. Maar ook Melanie Schulz van Heagen wil niet meer terugkeren in een nieuw Kabinet. Zij heeft haar oog laten vallen op een topfunctie bij luchthavenbedrijf Schiphol.

Maar het Nederlandse journaille noch Maurice De Hond bepaalt wie de nieuwe lijsttrekker van de sociaaldemocraten wordt. Dat bepaalt de partijtop, eventueel in samenspraak met de leden van die partij. Er is helemaal geen tweestrijd binnen de PvdA. Er is geen ruzie over opvolging simpelweg omdat Samsom nog niet heeft aangekondigd of hij er weer bij is. De eventuele tweestrijd is een verzonnen toneelstukje, waarbij het hele Nederlandse journaille elkaar alleen maar napraat. Om maar niet de opgefokte kiezer naar de mond praat om geen kijkers/lezers/abonnees te verliezen verzinnen ze maar nieuws: een lijsttrekkersverkiezing binnen de sociaaldemocraten. Want bij de PvdA is namelijk nooit iemand het met elkaar eens. Dat verkoopt namelijk goed!