Peppi & Kokki en het geheim van de Televizierring

Tussen 1973 en 1978 zond de KRO een kinderserie uit over twee suffe matrozen, genaamd Peppi & Kokki. Het duo, gespeeld door Herman Kortekaas en Gerard de Vries, speelde platvloerse slapsticks, gebaseerd op Laurel & Hardy. Niet dat ik die periode echt bewust heb meegemaakt – ik was iets te jong –, maar de serie is herhaald in de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw en die heb ik wel weer bewust meegemaakt. Niet dat ik me echt hele afleveringen kan herinneren, maar het duo is inmiddels een begrip geworden voor hedendaagse duo’s, die zich eveneens dom en suf gedragen, of gelijksoortige opmerkingen naar elkaar maken.

Aan dat duo moest ik ook even denken, toen ik op rtlgemist.nl de bekroonde aflevering van Voetbal International zat te kijken. Wilfred Genée en Johan Derksen doen me erg denken aan het duo uit de jaren ’70 van de vorige eeuw. Hun spel is net zo suf, achterbaks en dom. De humor die ze uitkramen is platvloers en opmerkingen zijn vaak wel erg kort door de bocht. Iedere idioot kan van een afstand van 75 kilometer (ongeveer de afstand tussen mijn huis en de studio in Hilversum) ruiken dat het allemaal doorgestoken kaart en gespeeld is, en de humor onbedoeld slecht. Alsof je naar een hele foute Amerikaanse comedy zit te kijken, waarin slappe seksueel getinte grappen of lichamelijk letsel erg op de lachspieren moet werken. Het programma Voetbal International doet me daar ook erg aan denken. Het is een theekransje zonder goedgeklede Engelse stijve dames op leeftijd aan de thee, maar met vier slecht geklede Hollandse idioten aan een pot bier. Nog erger is het, als de mannen gaan lachen om hun eigen flauwe grappen. Vooral Genee schijnt zichzelf hierin erg grappig te vinden. Na de zoveelste schoffering in de richting van Derksen begint Genee nog net niet in zijn broek te plassen van ellende. Derksen is zelf ook redelijk van de tongriem gesneden en plaatst dan een even lompe opmerking terug, waarna het (over het algemeen mannelijke) publiek begint te schaterlachen en Genee gaat hierin hard mee. Dat is ronduit irritant. Derksen verroert vervolgens geen vin; Hij blijft Genee strak aankijken van onder zijn slechte kapsel en snor, die al weken niet lijken te zijn bijgehouden. Derksen denkt alleen maar aan de cheque die hij na afloop van het programma krijgt. En zo gaat het de hele avond (het programma duurt bijna 90 minuten) door.

Voetbal International is een platvloers programma, dat je kijkt met het verstand op nul, blik op oneindig en met een glas pils in de hand. Ondertussen zorgt moeder de vrouw voor warme pantoffels en een zak chips, terwijl op de achtergrond de radio aan staat op Radio Hollandio of Radio538. Hier komt de vergelijking met Peppi & Kokki om de hoek kijken. Voetbal International is platvloerse en vooral schrikbarend waardeloze humor. Je kijkt er niet naar voor de inhoud; je leert er zelden iets van. Hoogstens hoe je elkaar kunt sarren, zieken en afzeiken. Dit is bij meer programma´s met een politiek rechtse inslag het geval (van Derksen is bekend dat hij lid is van en stemt op de VVD); ook de programma’s van publieke omroep PowNed zijn behoorlijk rechts en komen niet verder dan zieken, sarren, afzeiken en goedkope grappen – met name over de PvdA – . Maar mannen vinden dat zieken nou eenmaal leuk; het is grappig, want mannen stemmen iedere maandag- en vrijdagavond massaal af op het programma. Het maken van goedkope toespelingen is bij Genee en Derksen aan de orde van de dag. Je leert er wat hele foute humor is, zonder dat je een bioscoopkaartje hoeft te kopen voor de zoveelste foute Amerikaanse comedyfilm; een soort film die me zelden of nooit aan het lachen krijgt. Ik mijdt dit genre dan ook principieel. De gasten die Voetbal International met enige regelmaat uitnodigt – o.a. Aad de Mos, Johan Boskamp en Hans Kraaij Jr. – blaken uit van slechte smaak, net als de kleding en het kapsel van Derksen. Genee kan zich over het algemeen wel redelijk kleden.

Genee en Derksen zijn hard en grof naar elkaar; maken elkaar uit voor rotte vis en vooral Genee is bij tijd en wijlen vreselijk arrogant. De chemie tussen die twee is gemaakt; dat kan niet echt zijn. Het is een nagespeelde poppenkast en Genee heeft als hoofdpresentator gesprekken zelden of nooit onder controle. De besproken spelsituaties zijn zelden te volgen. De uitleg van de volledig uit de gratie geraakte De Mos (Aadje Afkoop), Boskamp en Kraaij draagt niet echt bij aan ook maar enige verduidelijking. Dat kan ook niet de bedoeling zijn, want Voetbal International trekt typisch voetbalpubliek: over het algemeen bestaat het publiek uit mannelijke kijkers, die nog geen twee zinnen van een liedje uit zijn hersenpan krijgt geperst (“Kampioenuhhh, Kampioenuhhh, … olé, olé, olé…”). Een publiek dat blijkbaar smult van het achterbakse en arrogante gedrag van Genee en Derksen. Een publiek dat uren kan praten over een rode kaart aan speler X in de 16de minuut van de wedstrijd voetbalclub Y tegen voetbalclub Z, met hoog intelligente opmerkingen als:”Als die rode kaart niet was gegeven, dan was het een heel andere wedstrijd geweest”. Nogal logisch, want dat had die speler nog gewoon meegedaan!

Toch verkoos het Nederlandse publiek de arrogante opmerkingen in het voetbalprogramma Voetbal International boven andere even inhoudsloze, maar vooral pretentieloze programma’s als 'The Voice of Holland' en 'Wie is De Mol?'. De opmerking die Derksen maakte na het winnen van de ring was even inhoudsloos en arrogant als het programma zelf. In niet mis te verstane bewoordingen gaf Derksen aan, dat hij (ik citeer) “in een circus getrokken, waar hij geen deel van wil uitmaken en het winnen van de felbegeerde tv-prijs van de Lage Landen deed hem helemaal niets”. Derksen was ook nog genomineerd voor de personality prijs, maar moest daar de eerste plaats over laten aan Jeroen van Koningsbrugge. Ook daarop reageerde Derksen arrogant, flauw, irritant, platvloers en pretentieloos. Blijkbaar vindt Derksen zichzelf heel wat, aangezien zijn arrogante meningen in de voetbalwereld erg zwaar wegen. Als Derksen iets vindt, dan vindt over het algemeen heel Nederland dat. Derksen kan met zijn arrogantie spelers, trainers en directeuren maken en breken. Hij heeft autoriteit in de voetbalwereld, zo toonde het VARA-programma Zembla aan.

Felicitaties naar Genee en Derksen, die iets meer dan een jaar geleden nog moesten vechten om te overleven, nadat de directie van mannenzender RTL7 geen toekomst meer zag in voorganger Voetbal Insite, waarin Genee en Derksen ook al acteerden (let hier op de opmerking ‘acteren’, want het is allemaal gespeeld). Voetbal Insite werd immers op alle fronten afgetroefd door het veel betere Studio Voetbal, onder leiding van Jack van Gelder en (af en toe) Tom Egberts. Zowel Egberts als Van Gelder zijn met afstand veel betere gespreksleiders en vooral Van Gelder heeft een veel strakkere controle op de situatie. Van Gelder maakt – net als Genee – ook flauwe opmerkingen, maar Van Gelder weigert te lachen om zijn eigen grappen. Gesprekken die Van Gelder leidt, zijn korter en hebben meer inhoud, dan de flauwekul die Genee leidt. Waar Genee op de vlakte blijft, gaat Van Gelder dieper op de zaken in. Van Gelder houdt zijn gesprekspartners strak en kort en heeft veel meer overzicht over de situatie, dan Genee. Toch hebben Genee en Derksen gewonnen niet Van Gelder en Egberts. Als democraat in hart en nieren steun ik de meerderheid alleen maar; Voetbal International heeft de prijs meer dan verdiend. Zo werkt democratie; meeste stemmen gelden. Persoonlijk vind ik het voetbalprogramma ook de minst slechte van de drie genomineerden.

Dat Genee en Derksen hebben gewonnen is ook niet zo verwonderlijk. Ze vertegenwoordigen de hedendaagse maatschappij, waarin mensen graag rechts, kort door de bocht, irritant, arrogant en platvloers zijn. Mensen maken elkaar graag uit voor rotte vis en lachen op hun eigen onnozele, pretentieloze opmerkingen. Voetbal International is een programma van deze tijd. Tien jaar geleden zou een dergelijk plat programma van de beeldbuis zijn afgeschoten. Maar door de verharding van de (Nederlandse) samenleving is het algemeen geaccepteerd. Derksen was eerder een fel voorstander van het steunen van voetbalclubs met gemeenschapsgeld. Want, zo redeneerde hij, musea worden ook gesteund met gemeenschapsgeld. Hij ging liever naar een voetbalwedstrijd, dan naar een museum en heel Nederland was het daarmee eens. Nederland gaat liever dom voor de televisie liggen, dan dat het zich bijvoorbeeld laat informeren over de geschiedenis van het eigen land. Het programma Voetbal International is een goede afspiegeling van de hedendaagse maatschappij. Het laat goed zien, hoe Nederland er vandaag de dag uit ziet. Hoe mensen met elkaar omgaan en hoe verschrikkelijk laag het gemiddelde denkniveau van mensen kan zijn. Het is wat dat betreft is Voetbal International een geheel terechte winnaar, want het laat goed ziet hoe fout we vandaag de dag met z’n allen bezig zijn.

Heren, toch gefeliciteerd met je prijs!