De Vaste Kamercommissie Financiën onder de bezielende leiding van D66’er Kees Verschuur deed onderzoek naar de daling van de huizenprijzen van de afgelopen jaren, en de rol van de overheid hierin. In de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw zijn de huizenprijzen de pan uit gerezen. Mede door grondspeculatie door gemeenten, projectontwikkelaars en (daar heb je ze weer) banken en verzekeraars werd er te weinig gebouwd, waardoor de vraag hoger bleef dan het aanbod. Zo gingen de prijzen van bestaande woningen omhoog en kregen mensen het idee dat de bomen tot in de hemel groeiden. Gevolg hiervan was dat eigenaren van bestaande woningen leningen gingen afsluiten bij de banken, die door diezelfde banken ook weer veel te makkelijk werden verstrekt. Geld dat er niet was, werd verstrekt aan mensen, die het eigenlijk niet konden betalen. Nu de huizenprijzen de laatste vijf jaar met tientallen procenten tegelijk zijn gedaald zijn die huiseigenaren in de problemen gekomen. De stijgende huizenprijzen waren dus een luchtbel. De niet erg verrassende conclusie van de Kamercommissie was dat de overheid in de jaren ’90 van de vorige eeuw meer had moeten doen om mensen ervan te weerhouden hogere hypotheken af te sluiten.
Klaarblijkelijk is de Overheid goed in zelfkastijding, want bij iedere fout die wordt gemaakt durven ze niet te wijzen naar de echte schuldigen (gemeenten, projectontwikkelaars en vooral banken), maar naar zichzelf. Dat is lekker veilig en je creëert op deze manier geen echte zondebok. Wijs je de banken als schuldige aan, dan weet bankman Boele Staal (ook van D66) dat meteen weer recht te praten, want volgens hem is de huidige economische crisis helemaal niet veroorzaakt door de banken en verzekeraars. De discussie verlamt op deze manier en bloedt dood. Het rapport verdwijnt onderin de la. Niemand besteedt er meer aandacht aan. Precies, wat de banken willen. Gevolg daarvan is weer, dat consumenten in de toekomst niet worden beschermd en dus op dezelfde manier doorgaan, als over een paar jaar de economie weer aantrekt. In dat geval gaat iedereen weer verder waar ze is gebleven en dat werkt weer in het voordeel van de banken. Er is geen ambtenaar die durft te wijzen naar de banken en projectontwikkelaars. Goed, ze worden wel zijdelings genoemd in het rapport, maar krijgen niet de zwarte piet toegeschoven. Terwijl ze wel degelijk fout zaten. Alleen: welke politicus in Nederland… sorry… ter wereld durft de banken aan te pakken? Immers, als die politici klaar zijn met hun politieke loopbaan gaan ze vrijwel allemaal voor dikke salarissen in het bedrijfsleven aan de slag; over het algemeen bij diezelfde banken. PvdA’er Dijsselbloem deed een paar weken gelden een moedige poging de banken aan te pakken, maar werd door de internationale financiële pers direct neergesabeld. Ook de publieke opinie keerde zich tegen. Terwijl hij gewoon gelijk had: banken hebben deze crisis in beginsel veroorzaakt en moeten dus worden aangepakt. Alleen dat gebeurt niet. Ook Dijsselbloem kan dat tij niet keren.
In de jaren ’90 van de vorige eeuw leefden we in Nederland in een soort roes; we leefden in voorspoed. Het kon allemaal niet meer op. We kochten ons suf aan spullen, die we eigenlijk niet nodig hadden. Kopen, kopen, kopen... Als de buurman een nieuwe keuken kocht, dan moesten wij er ook één en als het even kon een grotere en betere dan die van de buurman. Als de buurman op vakantie ging, dan moesten wij dat ook en als het even kon naar een verdere en luxere bestemming dan die van de buurman. Zo ging het eigenlijk met alles in de jaren ’90 van de vorige eeuw: auto’s, kleding, meubilair, … enzovoorts. Om dat alles te kunnen betalen leenden we ons suf. In eerste instantie namen we een extra lening op de overwaarde van ons huis. Immers, de kranten stonden bol van de advertenties van (jawel) banken die dit mogelijk maakten. In diezelfde kranten berichten dat het zo ongelofelijk goed ging met de economie, dat we nergens voor hoefden te vrezen. Dus we leenden… en we leenden… en we leenden… Als dat niet meer kon bij onze eigen bank, omdat we geen lening meer kregen op de overwaarde van ons huis, dan stapten we naar woekeraars als DSB en AFAS. Daar leenden we tegen werkelijk torenhoge rentepercentages van 7% of hoger rustig door. En anders deed MasterCard wel een duit in het zakje. Er was altijd wel een manier om de buurman de ogen uit te steken. Wat kon het ons allemaal schelen?
De problemen zijn dus niet gecreëerd door de overheid, maar door onze eigen hebberigheid en jaloezie, met behulp van de banken. We zijn inmiddels ingehaald door die hebberigheid en daarvan geven we nu de overheid de schuld. Tenminste, de overheid geeft zichzelf de schuld uit angst de echte schuldigen tegen het zere been te schoppen. De overheid de schuld geven is namelijk lekker veilig; dan hebben we allemaal een beetje schuld. Maar de huidige economische crisis hebben we zelf gecreëerd: door onze grenzeloze ambities altijd maar weer hoger, harder, beter te moeten zijn. Groeien, anders sta je stil. Zelfs nu het niet langer kan, zijn mensen zo ongelofelijk ontevreden dat ze niet meer harder, hoger beter kunnen – simpelweg omdat er geen geld meer is – dat ze politieke partijen stemmen, die de belastingen willen verlagen. Maar hoe gaan we die belastingverlagingen dat betalen? Dat partijen als SP, PVV en 50+ daar niet goed over nadenken is zorgelijk te noemen. Zij leven nog in die jaren ’90 van de vorige eeuw, of denken daar met relatief eenvoudige oplossingen daar weer naar terug te kunnen keren. Ieder realistisch denkend mens weet dat groeipercentages van 3%, 4% en 5% zoals we die in de jaren ‘90 van de vorige eeuw hadden, nog een heel eind van ons verwijderd zijn. Datzelfde realistisch denkende mens weet dat de groei van de Nederlandse economie in die jaren was gestoeld op geleend geld. Geld, dat er niet was, maar waarvan we dachten dat het er wel was. Als we daar al aan dachten… Als we al dachten...
Iets wat stijgt, kan ook weer dalen. Alleen hield niemand daar rekening mee. Toenmalig staatssecretaris Wouter Bos waarschuwde er al voor; maar dat werd door partijen als CDA en VVD, maar ook D66 weggehoond. De economie ging immers goed en dat moesten die verdomde socialisten niet verstoren. Tien jaar later blijkt Wouter Bos toch gelijk te hebben gehad. Maar tien jaar later zitten we als consument wel weer met de problemen, terwijl de echte schuldigen van toen nog steeds niet zijn gestraft voor hun daden. Tot nu toe is er geen bankdirecteur ter wereld die zich heeft moeten verantwoorden voor zijn/haar daden. En zoals het er nu naar uit ziet, gaat dat ook niet gebeuren. De bankdirecteuren onder leiding van Boele Staal hebben 60 miljard euro staatssteun gekregen en dat vond de Europese Commissie goed. Van die 60 miljard zijn direct weer allerlei bonussen uitbetaald. Iedere politieke partij – van links tot rechts – wil weer groei van de Nederlandse economie. Elke politieke partij wil dat de huizenprijzen weer gaan stijgen. Dat willen we allemaal, want de huizenmarkt is één van de pijlers waar de Nederlandse economie op drijft en dat is verwerpelijk. We zijn met 17 miljoen Nederlanders niet meer afhankelijk van een maakeconomie, zoals in de ons omringende landen Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk. We zijn met z´n allen afhankelijk geworden van een luchtbel. Van een niet bestaand ding, dat we nauwelijks kunnen definiëren en dat is zorgelijk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten