Het is vandaag feest! Het is een groots feest. Een internationale feestdag, waar iedereen aan kan deelnemen. Sterker nog: iedereen heeft eraan deelgenomen. Eigenlijk zonder het zelf te weten. U heeft geen slingers, ballonnen en een feestneus in huis gehaald? Dat is niet erg, want u heeft toch mee gefeest. Geen appeltaart? Niet erg, in heel veel landen hebben ze deze feestdag ook niet met een appeltaart gevierd. Dus u was vast niet de enige. Geen regendans gedaan? Niet erg. Niet gebeden in de kerk? Geeft niets. Toch is het feest. U bent vast al naar de kalender gerend om te kijken wat voor feestdag en u zag niets? Ik zal u een handje helpen: Het is vandaag precies 5 jaar geleden dat Lehman Brothers failliet ging en onofficieel de start van de huidige wereldwijde internationale economische ellende. Dát is even een verrassing, toch?
15 september 2008 bezweek de bank Lehman Brothers onder een schuldenlast van 600 miljard dollar aan hypotheken, die veel Amerikanen niet meer konden betalen. De hypotheeklasten waren simpelweg te groot geworden en de huizenprijzen bereikten een nieuw dieptepunt. De Amerikaanse overheid moest diverse keren ingrijpen, nadat zakenbank Bear Stearns en verzekeraar AIG bijna onder het faillissement van Lehman Brothers waren bezweken. Hypotheekbanken Freddie Mac en Fannie Mae werden genationaliseerd. Niet veel aan de hand, meende minister van Financiën Wouter Bos destijds: de crisis zou niet overwaaien naar Nederland. Bos had het mis: nog geen half jaar later moest hij zelf de banken ABN AMRO en Fortis Nederland nationaliseren. Zoals vrijwel alle landen ter wereld de banken te hulp schoten met belastinggeld. Hierdoor kwamen die landen ook weer in de moeilijkheden en daarom moeten we nu met z'n allen miljarden bezuinigen. De kabinetten Rutte I en II bezuinigden dik 45 miljard euro en nog is de schatkist niet in orde. Het huishoudboekje van de overheid rammelt nog steeds. De werkloosheid loopt in 2014 verder op tot bijna 10% van de beroepsbevolking en de overheid sluit massaal gevangenissen en militaire kazernes. Sociale voorzingen die we bijna 50 jaar hadden zijn geen vanzelfsprekendheid meer. BTW is verhoogd, belastingvoordelen zijn afgeschaft en nu gaan zelfs 's avonds laat de lantaarns langs de snelwegen uit, omdat de overheid geen geld meer heeft om de energierekening te betalen.
Het einde van deze crisis lijkt nog lang niet in zicht, al roepen deskundigen luidkeels dat we het ergste wel hebben gehad en dat we langzaam weer uit het dal klimmen. Maar goed, dat zijn dezelfde deskundigen zoals Wouter Bos, die in 2008 riepen dat het allemaal wel mee zou vallen met de economische misère. Die kun je dus niet echt op hun blauwe ogen geloven.
Vijf jaar na dato kunnen we onszelf wel de vraag stellen of we eigenlijk iets hebben geleerd van de economische ellende? Het antwoord daarop is al even simpel als eenvoudig: helemaal niets. Heel veel niks. Het probleem is dat de veroorzakers van toen nog altijd niet zijn gepakt, dus nog vrij rond lopen. Sterker nog: zij zijn gewoon doorgegaan met het uitdelen van grote sommen geld aan elkaar. Geld dat vaak rechtstreeks uit de zakken van de argeloze belastingbetaler kwam. De wereld sprak er schande van, maar de bankiers onder elkaar gingen gewoon door met het uitdelen van grote sommen geld. Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem deelde moedig wat speldenprikjes uit: bonussen werden aan banden gelegd, banken moeten meer geld in kas hebben en een aantal hypotheekvormen werd wettelijk verboden. De Europese Commissie besloot een paar maanden geleden op voorspraak van diezelfde Dijsselbloem dat de belastingbetaler in de toekomst niet meer garant zou staan voor de misstanden bij de banken. Als een bank in de toekomst nog in de problemen zou komen, dan zouden aandeelhouders en bestuurders van de bank dat in eerste instantie zelf op moeten lossen. Een nobele beslissing, maar te laat. De beslissing werd genomen toen vrijwel alle grote banken ter wereld al waren gered met belastinggeld. Alles ter waarde 1.600 miljard US dollar. Of, zoals een striptekening in de krant zo mooi uitbeeldde: een overvaller die met een pistool een bank overvalt is een amateurtje. Je kunt beter een baan aannemen als bankdirecteur. Je doet hetzelfde, maar dan legaal.
En het kan mogelijk nog gekker. De dag dat bijvoorbeeld het minimum loon wordt afgeschaft, komt steeds dichterbij. U denkt van niet? U denkt dat dit allemaal is geborgd? Wat dat ook niet zo met de WW-uitkering? De WAO? De bijstandsuitkering? De hypotheekrente aftrek? Al die zekerheden van de afgelopen 50 jaar zijn er stuk voor stuk aan gegaan. De hypotheekrente aftrek afbouwen tot maximaal 300.000 euro is een vurige wens van de PvdA en dat gaat ook gebeuren. In ruil daarvoor zal de VVD wensen dat het minimum loon wordt afgeschaft. Er zijn geen zekerheden meer.
Zeker is wel dat de maatregelen die nu tegen de banken worden genomen over een paar jaar alweer worden teruggedraaid. Zeker als de economie niet heel snel aantrekt. Een volgend kabinet zal zeker beweren dat alle maatregelen die nu worden genomen de groei van de economie in de weg staat. De financiële sector is nog altijd heel belangrijk in Nederland en de bankenlobby is oppermachtig. Maatregelen die de banken echt pijn doen worden niet genomen. De huidige maatregelen die Dijsselbloem neemt stellen weinig of niets voor. De rekening van deze crisis niet neerleggen bij de argeloze belastingbetaler, die dezelfde banken nota been heeft geholpen overeind te blijven, maar bij de veroorzakers dus de banken is een utopie. Hoe links een regering ook is: hard optreden tegen Boele Staal en zijn criminele bende in krijtstreepjes is een fabeltje. De rekening voor deze crisis zou moeten worden neergelegd bij de banken, maar dat gebeurt niet. PvdA Tweede Kamerlid Michiel Servaes vond dat de banken niet alleen verantwoordelijk waren voor de huidige economische ellende, zo zei hij tijdens een bijeenkomst in Tilburg eerder deze zomer. "Er is ook een economische tegenwind", zo meende Servaes. Maar waar komt die economische tegenwind vandaan, meneer Servaes? Precies, door dat gerommel met die banken!
Banken en verzekeraars zijn ontegenzeglijk de veroorzakers van deze economische ellende. Alles is terug te leiden naar banken als Lehman Brothers, AIG en Baer Stearns, die rommelhypotheken verkochten waarvan kredietbeoordelaars als Moody's Standard & Poors en Fitch meenden dat ze veilig waren. Bedrijven als Goldman Sachs, die een dubieuze dubbelrol speelden bij de start van de huidige economische ellende. Nederland telt straks meer dan 750.000 werklozen. Maar daar zal geen bankdirecteur bij zitten. In ieder geval geen, die deze economische ellende heeft veroorzaakt.
Volgend jaar 15 september is er weer een nieuwe feestdag.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten