Afgelopen week belde de Amerikaanse president Barack Obama
met een vijftal Europese leiders om te overleggen welke nieuwe sancties de Europese
Unie en de VS gaan opleggen aan Rusland. De sancties die tot nu toe zijn
opgelegd aan een select groepje hooggeplaatste dames en heren rond de Russische
president Poetin hebben op z’n zachtst gezegd niet het gewenste effect opgeleverd.
Uitreisvisa, het blokkeren van Europese banktegoeden, het boycotten van
Russische bedrijven… het heeft allemaal niets opgeleverd. De nieuwe sancties gaan
veel verder dan nu. De nieuwe sancties zullen ook de economie van de VS en
Europa treffen. Maar Barack Obama en de zijnen vergeten één klein detail: de
nieuwe sancties zullen vooral hun eigen economie treffen, want Poetin ligt er
geen minuut langer wakker van.
Vladimir Vladimirovitsj Poetin heeft namelijk genoeg
alternatieven, zoals de leverantie van wapens een technologie aan instabiele
regimes in het Midden Oosten, waaronder Syrië, Tsjetsjenië en Iran. Maar ook levert het gas aan China.
Het is dus een farce dat de Russen voor hun inkomsten afhankelijk zijn van het
Westen. Dat is al lang niet meer het geval. Door de leveranties van olie en gas
(de basis van dit opgelaaide conflict) en de aanvoer daarvan in o.a. de haven
van Rotterdam en een dure pijpleiding in de Oostzee naar Duitsland is het
Westen afhankelijker geworden van Rusland dan Rusland van het Westen. Het
Westen heeft Rusland te lang de dans laten leiden en niet goed nagedacht over
bijvoorbeeld alternatieve energie. Vrijwel de gehele Russische economie draait
op de winning van olie en gas. Maar zet in het Westen ergens een windmolen neer
– of denk daar als politicus alleen maar over na – dan is de kritiek niet van
de lucht. Horizonvervuiling, hoofdpijnklachten en waardedaling van het huis
worden iedere keer als basisredenen genoemd om zo’n windmolen niet neer te
zetten. Allemaal linkse retoriek van millieugekkies.
Maar het alternatief voor zo’n windmolen is olie en gas
uit instabiele regimes uit het Midden Oosten en dus ook Rusland. Het
alternatief is soldaten de woestijn van Irak in sturen en roepen dat je de
democratie komt brengen, terwijl je gewoon uit bent op olie en gas om je eigen
economie draaiende te houden. Het alternatief is 2 miljoen mensen op de vlucht
in Syrië. Het alternatief is een rivier vol kankerverwekkende stoffen in
Nigeria, waardoor de vis zo is vervuild dat de lokale bevolking geen eten meer
heeft. Het alternatief is een Russische president die door middel van huurlingen
een buurland binnenvalt omdat hij de distributie van olie en gas beter te
kunnen beheersen. Tot nu toe heeft het Westen daar naar gekeken en niets
gedaan.
Met het neerschieten van de MH17 is de wereld wakker
geworden. Met het neerhalen stierven 280 onschuldige mannen, vrouwen en kinderen
in een strijd waar ze part noch deel aan hebben. De wereld onderneemt actie maar
daarvoor moesten wel eerst 280 westerlingen dood. Maar het is te laat. Het
heeft te lang geduurd voordat alle Westerse landen het met elkaar eens werden,
want handelsbelangen lagen in de weg. In een land dat lijdt onder een diepe
crisis ga je als politicus geen handelsbarrières opwerpen naar een partner waar
je veel aan verdient. Het gold voor Duitsland, die veel auto’s en machines
exporteert, het gold voor Nederland, die veel agrarische producten exporteert
en het gold voor Frankrijk die veel wapens levert aan de Russen. Al die tijd
dat het Westen toekeek hoe de Russen huis hielden op de Krim en in de Oekraïne
heeft Poetin vrijuit kunnen spelen, zonder dat de Westerse wereld ook maar één
pion op het politieke schaakbord verzette. De nieuwe sancties die nu worden
opgelegd lijken de Russen verder te isoleren van het Westen, maar de Russen
hebben hun focus al lang niet meer op het Westen gericht. Immers wisten ze dat
de dag zo komen dat het Westen met sancties zou terug slaan en dus sloot Poetin
een gascontract af met China. En dus leverde Poetin maar wat graag wapentuig
aan Assad. En dus liepen de geldstromen niet meer via Westerse banken, maar via
Chinese. Russische miljardairs hebben hun geld al lang niet meer op Westerse
banken staan, maar hebben hun vermogen weg geluisd naar China nog vóór de nieuwe
sancties van kracht werden. Ze waren er al op voorbereid.
Dat de sancties tegen Rusland niet of nauwelijks effect
hebben zal het Westen verder tot wanhoop drijven. Poetin is het Westen
simpelweg steeds drie stappen vóór. Wat Poetin uiteindelijk wil is knokken.
Gewoon ordinair knokken. Zijn Spetznatz tegenover Amerikaanse G.I.’s en Navy
Seals. Gewoon: een gevecht van man tot man. In dat gevecht zullen de Russen
zeker aan het langste end trekken. De Amerikanen mogen dan ultramodern
wapentuig hebben dat ze een mug op tien kilometer afstand kunnen castreren; Poetin
weet dat zijn elitekorps in een man tot man gevecht beter af is. Maar de vraag is of het Westen het wil
laten aankomen op ordinair knokken. Want de belangrijkste sanctie heeft het
Westen nog altijd niet opgelegd en die ligt toch echt in het minder afhankelijk
worden van Ruslands belangrijkste inkomstenbron: olie en gas. Meer
zelfvoorzienend worden. Maar zolang er in het Westen politici zijn die blijven geloven
dat alternatieve energie een links verhaal is waaraan zij niet zullen
meewerken, blijft het Westen afhankelijk van olie en gas uit instabiele regimes
en dus van landen als Syrie, Irak en Rusland. Op die manier blijft Poetin
doorgaan met schaken, zonder dat het Westen ook maar één pion op het schaakbord
durft te verzetten.