Too big to fail

Het is de dag na een woelige nacht. Gisteravond (09 maart 2014) besloten crimefighters Ivo Opstelten en Fred Teeven af te treden als respectievelijk minister en staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. Een ministerie dat nota bene nog speciaal voor hen was gecreëerd. Teeven sloot in 2001 een deal met crimineel Cees H(outman). H(outman) mocht een bedrag van 4 miljoen gulden houden als hij 750.000 gulden boete zou betalen. Eerst ontkende Opstelten de deal, daarna zei Opstelten dat er geen bonnetje meer was en toen het bonnetje er wel bleek meende Opstelten dat het bedrag niet juist was. Opstelten koos gisteravond het hazenpad en vertrok als minister. Wat een droevige afgang voor wat ooit de beste burgemeester ter wereld was.

Maar ook wat een afgang voor wat ooit een goed geoliede machine op rechts was. De VVD was ooit een degelijke partij voor de upperclass. Voor de mensen die het echt goed hadden. VVD was synoniem voor miljonairs. De rijken van Nederland die in grote huizen woonden in gemeenten als Aerdenhout, Wassenaar, Blaricum en Bussum. Deze mensen hadden het van niets tot iets geschopt. Belangrijke managers, directeuren maar ook bankiers, verzekeraars en de hele autobranche hing de VVD aan. De VVD was één grote lobbyclub met een aardappel achterin zijn keel. Het was geen grote club. Altijd goed voor 20 – 25 zetels in de Tweede Kamer. Maar de VVD deed er wel toe. In diverse gemeenten, Provinciale Staten en zelfs in de Tweede Kamer konden de liberalen als kleine partij toch een behoorlijke stempel drukken. Er was ooit een tijd dat er niets gebeurde zonder de goedkeuring van de VVD. Maar die ooit zo machtige VVD is bezig aan een immense afgang.

Want de lijst van VVD’ers die een scheve staats rijden lijkt iedere week wel met één of twee nieuwe namen te worden aangevuld. Bekende gevallen zijn als Jos van Rey, Piet van Pol en Frans Weekers, die in Roermond hun eigen koninkrijk bestuurden. Jos Houweling kocht een landgoed bij Arnhem met zwart geld. Later kwamen daar Mark Verheijen, Frans Hooijmayers en Kathelijne de Kruyf bij. Vandaag noteerde de media weer twee namen die worden gelinkt aan corruptie: VVD’ers Rob Bats en Piet Ploeg zijn de nieuwste namen die aan de lijst met schuinsmarcheerders mogen worden toegevoegd. Maar gisteravond was met het opstappen van Ivo Opstelten en Fred Teeven een absoluut dieptepunt in de politieke geschiedenis van de liberalen. Twee gerespecteerde liberalen. Twee mannen die kwalitatief ver uitstegen boven Van Rey, Van Pol, Weekers, Houweling, Verheijen en ander schorem. Opstelten en Teeven waren mannen die respect afdwongen. Hun terugtreding markeert de afgang van de VVD.

De VVD moet zichzelf opnieuw uitvinden. De liberalen zijn gewoonweg te groot geworden. Het is niet meer dat kleine clubje liberalen dat in de marge van de politieke landschap zijn macht uitoefent. De VVD komt er nu langzaam achter dat ze over dezelfde handicap beschikt als coalitiegenoot PvdA: ze zit gewoonweg in teveel lobbyclubs en besturen. Er zijn simpelweg gewoon teveel VVD’ers. De VVD is met de meeste burgemeesters en wethouders oververtegenwoordigd op lokaal niveau, zit in de besturen van alle provincies en in heel veel lobbyclubs. En daar kunnen we het met z’n allen over eens zijn of niet, maar een kleinere VVD kreeg meer voor elkaar dan de immens logge machine die het nu is. Ze hebben niets meer om tegen te protesteren want de krijgen alles voor elkaar. De VVD onderscheidt zich niet meer. Haar plaats wordt ingepikt door de veel radicalere PVV. Dat maakt ze onzichtbaar maar het trekt ook mensen aan die verkeerde bedoelingen hebben met hun lidmaatschap. Van Rey, Van Pol, Weekers, Houweling en Verheijen zijn daar een voorbeeld van. De VVD moet weer terug naar af.

De VVD moet eens naar links durven kijken. Naar coalitiegenoot PvdA. De sociaaldemocraten worstelen al jaren met dezelfde problemen als waar de liberalen de laatste maanden mee kampen. Voorzitter Hans Spekman en partijleider Diederik Samsom erkenden eind 2015 al dat de banden met machtige Turkse organisaties als de Süleymanlı beweging, Milli Görüs, Diyanet en de Fethullah Gülen moesten worden doorgesneden. Er zijn simpelweg teveel PvdA’ers vertegenwoordigd in lobbyclubs en die brengen de sociaaldemocraten alleen maar schade toe. Met de clubs praten prima, maar verder afstand bewaren. De ellende rond de dissidente kamerleden Tunahan Kuzu en Selcük Oztürk kwam de sociaaldemocraten op veel schaterlachen te staan. Liberaal Nederland wist niet hoe hard ze moest lachen om het gestuntel van de PvdA. Maar nu kampen ze er zelf mee. Nu voelt men bij de VVD wat men bij de PvdA al een tijdje voelt. Men is te groot geworden. Ze zijn ‘too big to fail’. En het opstappen van Opstelten en Teeven markeert dat.

Zonde.