Bankpresident Nout Wellink van De Nederlandsche Bank ligt onder vuur. Uit het rapport van de Commissie Scheltema is gebleken dat de hoogste Nederlandse bankpresident ernstig tekort is geschoten in zijn toezicht op de failliete DSB Bank. DSB ging eind vorig jaar failliet nadat bedijvenpestkop Pieter Lakeman in een doorgaans slecht bekeken televisieprogramma had opgeroepen al het spaargeld bij DSB weg te halen, om zo de bank te straffen voor de 'foute' producten, die het verkocht. Door de aanschaf van deze DSB-producten zijn veel klanten in de financiële problemen gekomen, of zelfs failliet gegaan. Lakeman legde de schuld bij DSB en DSB viel om. Schelteman legt nu de schuld bij DNB en nu dreigt die weer om te vallen.
In Nederland heeft de centrale bank los te staan van alle politieke gereutel in Den Haag. Zo ook in Duitsland, waar de centrale bank geen politieke functie heeft. De centrale bank valt echter wel gewoon onder het ministerie van Financiën en de minister van Financiën is gewoon de baas van de bankpresident. Die twee hebben ook wekelijks een gesprek over de gang van zaken in de financiële wereld en de deskundig geachte centrale bankpresident moet daarin zijn baas inlichten over alles wat er speelt in de financiële wereld. En juist dat heeft Wellink nagelaten, waardoor voormalig minister van Financiën Wouter Bos bleef beweren dat de bankencrisis, die destijds in de VS woedde, aan Nederland voorbij zou gaan. Bos had ongelijk. Hoewel de crisis in Nederland minder hard heeft toegeslagen, dan in andere Europese landen. In Spanje, Frankrijk, Engeland, Ierland, Italië maar vooral Griekenland gierden de werkloosheidspercentages omhoog en die landen zitten in grote financiële problemen (als ze dat al niet zaten vóór het uitbreken van de bankencrisis; alleen konden ze hun problemen verbloemen door de wereldwijde economische voorspoed.
Wellink had kunnen weten dat de bankencrisis in de VS snel naar andere delen van de wereld zou kunnen overwaaien. Al was het alleen maar omdat Nederlandse banken (maar ook andere Nederlandse bedrijven en organisaties) immense belangen hebben op het Amerikaanse vaste land. Het kleine Nederland is de vierde grootste investeerder in Amerika, na China, Japan en Duitsland. Daarbij komt dat Nederland in de laatste 10 jaar steeds minder afhankelijk is geworden van de economieën van Duitsland, Frankrijk, Engeland en België; traditioneel de grootste handelspartners van Nederland. Nederlandse bedrijven en organisaties zijn de afgelopen jaren veel geld gaan investeren in de VS en daarmee is Nederland in grote mate afhankelijk geworden van de nukken van de Amerikanen. Dit zijn feiten die bij DNB gewoon bekend zijn. Ze staan daar in een computer, in rapporten of worden tijdens diverse vergaderingen over tafel gesmeten. Wellink had Bos hiervoor moeten waarschuwen. Dat was zijn taak.
In het geval van IceSave en DSB Bank, die allebei met enorme rentepercentages hordes geidgeile en gierige Hollanders trokken, had DNB ook een voortrekkersrol moeten spelen. Opinie Paultje heeft destijds de schuld bij die geidgeile en gierige Hollanders gelegd en dat is nog steeds zo. De geidgeile en gierige spaarder had een beter vooronderzoek moeten doen en had zo uitgevist dat de IJslandse Centrale Bank 'slechts' 65 miljoen euro in kas had, voor het geval het zou misgaan met één van de drie banken die het eiland rijk is. Echter, de IJslandse bevolking alleen al had 1,4 miljard euro uitstaan. In het Verenigd Koninkrijk hadden de IJslandse banken Glitnir en Landsbankinn omgerekend 4 miljard euro opgehaald en in Nederland had alleen Landsbankinn 1,4 miljard euro opgehaald. Met even simpel nadenken zou de geidgeile en gierige Hollandse spaarder erachter zijn gekomen dat de IJslandse Centrale Bank tekort zou schieten in tijden van nood. Alleen ging iedereen er vanuit dat een bank nooit kon omvallen. Bij DSB geldt een gelijksoortig verhaal; de bank werd door Scheringa en de zijnen misbruikt om andere foute producten te verkopen en ook dat had de geidgeile en gierige Hollandse spaarder kunnen weten. Hoe komt Wellink in dot verhaal naar voren? Wel, Wellink is toezichthouder en als toezichthouder had hij beter moeten weten. Natuurlijk ligt de schuld in eerste instantie bij de geidgeile en gierige Hollander; maar Wellink is met zijn DNB de toegangspoort tot de Nederlandse financiële markt en DNB had hierover moeten nadenken namens de geidgeile en gierige consument. Dat is hun taak.
In de verkoop van ABN AMRO is Wellink ook schromelijk tekort geschoten. Wellink had uit hoofde van zijn functie moeten weten dat het bankentrio Banco Santander, Fortis en RBS niet in staat waren ABN AMRO op te kopen. Een dergelijk belangrijke bank als ABN AMRO aan de straat zetten zou ook een gevaar opleveren voor de Nederlandse economie. Natuurlijk, Nederland is een land met een vrij vestigingsklimaat en als één of meerder besluiten besluiten een ander bedrijf op te kopen, dan moet dat mogelijk zijn. Maar Wellink had moeten weten dat vooral RBS en Fortis niet in staat waren om zoveel geld op tafel te leggen. Temeer omdat niet veel eerder in de VS de bankencrisis was uitgebroken en die zou onherroepelijk overwaaien naar Europa en dus ook naar Nederland. De overname flopte en de Nederlandse staat kocht ABN AMRO en Fortis voor 16 miljard euro op. De vraag over of dat bedrag ooit wordt terugverdiend, kan hardop worden gesteld.
Vanzelfsprekend is Nederland redelijk goed door de crisisperiode heen gekomen, omdat de regering op tijd allerlei maatregelen heeft genomen. Naast het overnemen van ABN AMRO en het verstrekken van kredieten aan AEGON, ING en SNS Reaal (waarmee de belastingbetaler de banken feitelijk schadeloos stelde en dus ook de foute investeringen in de VS vergoedde), kwam er een deeltijd WW-regeling en dwong lobbyclub Bouwend Nederland onder leiding van voormalig CDA-voorman Eelco Brinkman succesvol de Crisiswet af, waardoor bouwprojecten sneller konden worden opgestart. Ook dwong de machtige autolobby de sloopregeling af, waardoor autohandelaren miljoenen in hun zak staken, zonder dat er echt meer nieuwe auto's werden verkocht; wat toch de bedoeling was van het instellen van de sloopregeling. Maar al deze maatregelen aren totaal overbodig geweest als De Nederlandsche Bank op tijd had gewaarschuwd voor de gevaren van de Amerikaanse bankencrisis en foute banken als DSB en IceSave had aangepakt. Daarvoor hebben we in Nederland een toezichthouder. En voor de bankensector is dat De Nederlandsche Bank en aan het hoofd daarvan staat Nout Wellink.
Het zou inderdaad goed zijn als Nout Wellink de aftocht blaast. Formeel kan de politiek een bankpresident niet afzetten, maar door het vertrouwen in Wellink op te zeggen, kan de positie van Wellink gaan wankelen en dan moet hij uit zichzelf vertrekken. Zijn steun brokkelt al snel af bij GroenLinks, SP en PVV. VVD, CDA, PvdA en D'66 willen hem nog 30 dagen respijt geven. In die 30 dagen moet hij een plan presenteren waarin hij de cultuur van DNB drastisch gaat veranderen en toekomstige dreigingen wel te lijf gaat. Maar dat zijn allemaal loze kreten. Ze zijn te vaag en te ondoorzichtig. Wellink heeft keer op keer bewezen niet te kunnen handelen in crisissituaties. Tijdens de operatie waarin de Nederlandse Staat met veel belastinggeld de bankensector moet redden, werd hij weliswaar geflankeerd door een prima opererende crisismanager Wouter Bos; maar dat alles was niet nodig geweest als Wellink zijn taak als toezichthouder wat beter had uitgevoerd. En al had hij maar één van deze vier genoemde situaties aangepakt, dan had zijn positie nu niet ter discussie gestaan. Nu kan hij niet anders dan vóór zijn termijn eind volgend jaar eindigt, vertrekken. Dat zou hem de minste schade berokkenen en wellicht zelfs nog respect kunnen afdwingen.
Probleem bij dit soort zaken is, dat er altijd een schuldige moet worden gezocht, die vervolgens moet bloeden voor de geleden schade. Hiermee lijkt het probleem opgelost, maar de financiële verplichten van de 'gedupeerde' DSB-klanten bestaan nog altijd, omdat de curatoren de producten proberen door te verkopen aan andere financiële instellingen. Die hebben daar duidelijk geen trek in en dus blijft de verplichting van het betalen van die veel te hoge aflossing bestaan. Daarnaast wordt Wouter Bos veelvuldig genoemd als opvolger van Nout Wellink en Bos is niet echt populair onder de Nederlandse bevolking.
Hoe dan ook; het zou goed zijn als Nout Wellink af zou treden als hoogste baas van dan politiek zo onafhankelijke financiële instituut in Nederland.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten