In de aanloop naar Prinsjesdag had de ING Bank nogal wat commentaar op Rutte II; Mag dat?

In de aanloop naar Prinsjesdag kwam ING Bank met een quasi kritisch rapport over de prestaties van het Kabinet Rutte II. In dat rapport concludeert ING's hoofd econoom Marieke Blom de bank dat de bezuinigingsmaatregelen te hard zijn en onnodig veel banen hebben gekost. De economie had sneller en harder aangejaagd kunnen worden had het Kabinet niet zo hard gesneden in de zorg en pensioenen, zo meent Blom. Ook heeft het Kabinet de werkloosheid te hard laten oplopen en had het minder rigoureus moeten snoeien in de belastingen. Snoeiharde woorden dus van de ING Bank, die later in het Financieele Dagblad met woorden van min of meer gelijke strekking nog eens werden ondersteund door hoogleraar Bas Jacobs. Ik vond het getuigen van nogal wat lef.

Laten we rustig beginnen: Als eerste moet worden gezegd dat – of je nu vóór of tegen Rutte bent – dit het eerste Kabinet is sinds 1998 (!) dat de hele kabinetsperiode uit zit. De afgelopen vier jaar verdrongen politiek deskundigen zich voor de radiomicrofoon om te krakelen dat dit Kabinet de kerst niet zou halen. Het Kabinet haalde – weliswaar met vallen en opstaan – liefst vijf keer de kerst. Je kunt je afvragen wat de woorden van deze deskundigen nog waard zijn.

Maar dan de woorden van Marieke Blom van de ING Bank: De ING Bank is één van vijf grote banken van Nederland. Een bank die zijn tentakels overal in de economie en dus een leidende rol heeft. Er wordt geen weg aangelegd, geen brug gebouwd of huis gekocht zonder tussenkomst van de ING Bank. In zo’n geval zou je kunnen zeggen dat het rapport van Marieke Blom wel hout snijdt, ware het niet dat de bank samen met ABN AMRO, SNS en AEGON in 2008 met liefst 70 miljard euro belastinggeld moest worden gered. Plotseling en in minder dan een weekeinde tijd moesten toenmalig minister van Financiën Wouter Bos en bankpresident Nout Wellink 70 miljard euro ergens vandaan toveren om ING, ABN AMRO, SNS en AEGON van de ondergang te redden. In de dagen en maanden daarna bleek dat deze instellingen eigenlijk niets hadden geleerd van hun fouten. Met het geredde geld werden bonussen uitgedeeld en gouden handdrukken betaald, met als triest dieptepunt de 27 miljoen euro die toenmalig ABN AMRO topman Rijkman Groenink meekreeg bij zijn ontslag. De bedoeling van die 70 miljard euro staatssteun was om dat geld door  te geven aan de rekeninghouder. Aan de belastingbetaler die geen lening meer kreeg omdat de banken dat geld nodig hadden. 

Het Kabinet Balkenende MCMXVII – beter bekend als Balkenende/Bos – was vooral bezig met het redden van de banken. Het nieuwe Kabinet – Rutte-Wilders I – mocht puin gaan ruimen maar slaagde daar nauwelijks in door de instabiele houding van vooral Wilders. Nog altijd ging Nederland gebukt onder een enorme staatsschuld. Schuld die was opgebouwd om de banken (waaronder dus de ING Bank) te redden. Bezuinigingsplannen om dat probleem te herstellen kon Wilders niet steunen en de PVV trok zich terug uit het eerste Kabinet Rutte-Wilders I. Wilders maakte zich in één klap onbetrouwbaar als coalitiepartner. Het is hoogst onwaarschijnlijk dat er een ooit nog een nieuw Kabinet met Wilders erin gaat komen. Bovendien heeft Wilders gemerkt dat hij vanuit de oppositiebankjes meer gedaan krijgt dus het hoeft van hem niet zo nodig meer.

Het Kabinet Rutte-Asscher I bezuinigde snoeihard op zorg, uitkeringen en onderwijs. In de eerste jaren  liep de werkloosheid torenhoog op tot ver boven de 500.000. Precies wat de ING Bank aangeeft. Het Kabinet Rutte-Asscher heeft alle zeilen moeten bijzetten en flinker offers gevraagd van de belastingbetaler. Diezelfde belastingbetaler die al offers heeft gebracht omdat banken zoals ING Bank er een puinhoop van hebben gemaakt. De acties die het Kabinet Rutte-Asscher uitvoerde helpen en de crisis lijkt in de kiem te zijn gesmoord. Mede door de aantrekkende wereldhandel, waar Nederland met zijn havens in Amsterdam, Rotterdam en IJmuiden en luchthaven Schiphol in grote mate van afhankelijk is. Nederland verdient honderden miljarden per jaar aan de in- en uitvoer van producten.

Het rammelende ING verhaal van mevrouw Blom: Het Kabinet Rutte-Asscher heeft Nederland met keiharde bezuinigingen weer op de rit gekregen. De aanleiding voor die snoeiharde bezuinigingen was de bankencrisis van 2008, (mede) veroorzaakt door diezelfde ING. De ING, die liefst 9 miljard euro staatssteun kreeg en daarmee vooral dik betaalde managers en directeuren betaalde en bonussen uitdeelde. Bonussen voor buitengewone prestaties, terwijl de bank door de belastingbetaler moest worden gered. Conclusie is dat de ING Bank dus is wel de laatste in de rij die ook maar een klein beetje recht van spreken heeft. Het zou ING Bank sieren als ze de oorzaak van die bezuinigingen eerst eens gaan opzoeken. Vooral bij zichzelf. Een dik mea culpa zou ze eerder sieren dan kritiek hebben op het beleid van Rutte- Asscher, waarvan ING Bank immers zelf de oorzaak is.