Waarom is Alexander Pechtold zo bang?

Het net rondom Alexander Pechtold sluit zich. De D66 leider kan er bijna niet meer omheen: als hij D66 in een Kabinet wil hebben dan zal dat niet anders kunnen dan met CDA, VVD en de ChristenUnie. Eerder noemde Pechtold dat een ongewenste combinatie, omdat ChristenUnie tegen een groot aantal D66 kroonjuwelen is, zoals de Wet op het Voltooid Leven en de Donorwet. Ook het homohuwelijk ligt erg gevoelig bij de ChristenUnie. Niet zelden hebben we een politicus zien vluchten in allerlei andere combinaties, zoals  Pechtold vrijdag nog alleen met de PvdA wilde regeren en na het weekeinde kwam daar plotseling de SP bij. Maar zowel de sociaaldemocraten als de socialisten hebben aangegeven niets in die combinatie te zien.

Waar is Alexander Pechtold zo bang voor? Heel simpel: gemeenteraadsverkiezingen van 2018. D66 zit in ongeveer driekwart van alle Nederlandse gemeenten is het dagelijks bestuur, het College van Burgemeester en Wethouders. Enkele trofeeën hierbij zijn Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Zwolle, Groningen en Tilburg. Steden die decennia lang (sinds pakweg de jaren 70 van de vorige eeuw) in handen waren van de PvdA. Alexander Pechtold slaagde erin de sociaaldemocraten uit vrijwel alle colleges te wippen waarin ze decennia lang de dienst uit maakten. In tal van steden nam D66 de plaats in van de PvdA. Een slag terug zal ongetwijfeld deel uitmaken van de strategie van de PvdA nu niet mee te doen aan een rechtse coalitie met CDA, VVD en D66. De sociaaldemocraten zullen ongetwijfeld een bijwagen worden als ze gaan meedoen aan een rechtse coalitie.

Pechtold is (net als Emile Roemer en Jesse Klaver overigens) ook bang voor het PvdA scenario. Dat hangt als een Zwaar van Damocles boven alle partijen: samenwerken met de VVD van Mark Rutte is geen enkele partij goed bevallen. Van CDA, PVV tot  PvdA: Allemaal kwamen ze keihard ten val na een samenwerking met de VVD. Allemaal werden ze door de VVD met huid en met haar opgegeten. Schandaal na schandaal achtervolgt de VVD al jaren maar de liberalen lijken daar steeds zonder kleerscheuren vanaf te komen. De rotte appel wordt simpelweg buitenspel gezet en dan is het klaar. Ook D66 kwam in 2006 van een koude kermis thuis na een samenwerking met CDA en VVD en dat zullen ze niet nog eens wille. Pechtold heeft de PvdA nodig als bliksemafleider. Als boksbal die de klappen voor D66 kan opvangen. Om impopulaire maatregelen op af te kunnen wentelen. Plotseling is de PvdA Pechtolds grootste vriend. Dat was het niet zo bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 en dat zal in 2018 ook niet zo zijn. De PvdA lijkt te hebben geleerd van haar eigen fouten en weigert een hernieuwde samenwerking met de VVD van Mark Rutte.

U voelt ‘m waarschijnlijk al hangen: Als Pechtold gaat deelnemen aan een rechts blok met CDA, VVD en ChristenUnie dan gaan veel van die plaatsen waarschijnlijk verloren en vervallen terug aan de PvdA. Pechtold zelf redde in 2006 de sociaal liberalen van de ondergang door de partij van 3 naar de huidige 19 zetels te loodsen. De partij kent haar eigen geschiedenis als de beste en weet dat het hard zal zakken als de tijd daar is. “Politieke zelfmoord” noemde SP-leider Emile Roemer het en hij verwoordde daarmee precies wat Pechtold al wekenlang denkt: In zee gaan met de VVD van Mark Rutte betekent vrijwel zeker het einde van een zeer succesvolle periode van D66.

Natuurlijk is deze vooruitblik puur speculeren. Maar politiek is een schaakspel en een schaker moet meerdere zetten vooruit kunnen denken. Als je minstens één zet verder vooruit kunt denken dan je tegenstander dan heb je het schaakspel vaak al gewonnen. Alexander Pechtold gold altijd als een goed schaker. Maar dit schaakspel met als opponenten Emile Roemer en Lodewijk Asscher lijkt Alexander Pechtold toch te gaan verliezen.

Lees ook meer over de formatie:
Waarom is de PvdA nog nodig?
 De formatie is verworden tot een spelletje wie het eerst met z’n ogen knippert