De formatie is verworden tot een spelletje wie het eerst met z’n ogen knippert

71 dagen al duurt de formatie van het Kabinet Rutte III en er zit nog steeds geen schot in de zaak. Partijen lijken elkaar vooral uit te sluiten. Het is een spelletje zoals kinderen op de kleuterschool spelen. Alle partijen ontkennen dat zij de formatie blokkeren en wijzen naar elkaar. Partijen zijn vooral boos op Alexander Pechtold, die de ChristenUnie uitsluit als coalitiepartner. Pechtold gaat liever in zee met GroenLinks, SP of de Partij van de Arbeid. Maar GroenLinks is afgehaakt in de formatiebesprekingen, de SP wil haar verkiezingsbelofte dat ze nooit zou samenwerken met de VVD niet breken en de PvdA heeft al helemaal geen zin in regeren. Nederland heeft rechts gestemd en dus moet rechts ook maar gaan regeren, vinden ze daar.

Waar het eigenlijk om draait is dat D66, GroenLinks en PvdA eigenlijk helemaal geen zin hebben in een samenwerking met de VVD. D66 heeft geen goed gevoel overgehouden met aan een samenwerking met de VVD: In 2006 werkten de sociaal liberalen samen met CDA en VVD. In de peilingen schoot D66 omlaag van 17 naar nul zetels. Pechtold lukte het ternauwernood nog om 3 zetels uit het vuur te slepen. Dat overkomt hem niet nog eens en dus heeft Pechtold een boksbal nodig om impopulaire maatregelen op af te wentelen. De ideale partner daarvoor was altijd de PvdA. Maar die heeft dus nu bedankt voor die eer.

In Den Haag hangt de immense onterechte afstraffing van de PvdA als een zwaard van Damocles boven deze formatie. Iedereen heeft gezien hoe de PvdA vijf jaar lang leed onder het ijzeren regime van Rutte. Iedereen heeft gezien hoe de PvdA daarvoor bij deze verkiezingen is afgestraft. Iedereen heeft gezien hoe zelfs PvdA getrouwe steden als Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Tilburg, Zwolle en Groningen zijn overgestapt op D66, SP en/of GroenLinks. Die partijen weten dat in 2018 het omgekeerde zomaar kan gebeuren en waken daar nu voor.

Maar het is niet Alexander Pechtold of Lodewijk Asscher die de formatie blokkeert, maar de VVD van Mark Rutte. De VVD beseft onvoldoende dat Mark Rutte coalitiepartners (inclusief CDA en PVV) helemaal kapot maakt. Wil informateur Schippers de formatie vlot trekken dan zal de VVD als eerste in beweging moeten komen. Het kan zijn door een andere partijleider aan te wijzen waardoor de angst van het regeren met Rutte weg valt. De kans dat dit gaat gebeuren is uiterst klein.

De kans is groter dat Rutte zijn partijgenoot Schippers opzij schuift en de regie zelf in handen neemt. Dat is pijnlijk voor Schippers, die de ambitie heeft Rutte op te volgen als partijleider en zo de eerste vrouwelijke minister president van Nederland te worden. Maar Rutte wil regeren dus hij zal moeten onderhandelen voordat er formatiegesprekken gaan plaatsvinden. Feitelijk net als Wim Kok in 1994 deed bij de formatie van het eerste Kabinet Kok met D66 en VVD. Rutte zal moeten voorstellen dat alle 4 deelnemende partijen een vierde deel van de taart krijgen. Alle 4 deelnemende partijen krijgen een gelijk aantal ministersposten en staatssecretarissen.

Dus zal Rutte voorstellen dat een vierde deel van het partijprogramma van de 4 deelnemende partijen wordt opgenomen in het regeerakkoord. Daarnaast komt er een minder streng immigratiebeleid en blijven internationale vluchtelingenverdragen gerespecteerd. CDA en Ruttes eigen VVD wilden van die internationale verdragen af, om de wind uit de zeilen van de PVV te nemen.

Met zo’n aanbod op zak moet er weer beweging in de onderhandelingen komen. Want zoals het er nu naar uit ziet blijft iedereen in zijn hok en ook dat is erg pijnlijk voor Edith Schippers.

Eens kijken wie er als eerste met de ogen knippert…


Lees ook meer over de formatie:
Waarom is de PvdA nog nodig?
Waarom is Alexander Pechtold zo bang?