Poging tot linkse samenwerking is iedere verkiezingen opnieuw het initiatief van de partij die het laagst staat in de peilingen

De schrijver van dit stukje was hem bijna alweer vergeten. Maar het is verkiezingstijd en dan steekt ‘ie toch de kop weer op. Er wordt gekeken naar de peilingen, de mening op straat en naar eigen onderzoeken. Wat elke zichzelf respecterende partij heeft een eigen onderzoeksbureau. Die afdelingen gaan vaak veel verder dan Maurice de Hond, IPSOS of EenVandaag. De verkiezingsuitslagen die zijn rapporteren liggen altijd dichterbij de waarheid gewoonweg omdat het onderzoek langer duurt en intensiever wordt gevoerd. Maar als uit die onderzoeken én uit de peilingen blijkt dat één van de drie grote linkse partijen bij de komende Tweede Kamerverkiezingen kansloos is dan is ‘ie er weer: de linkse samenwerking.

De Socialistische Partij heeft al een keer avances gemaakt op de PvdA. Jan Marijnissen wilde destijds het ‘beroemde kopje koffie met Femke Halsema en Wouter Bos’. Tijdens de laatste dagen van de verkiezingen in 2012 deed SP-leider Emile Roemer een laatste poging om samen met de PvdA een links blok te vormen zodat een samenwerking met PvdA en VVD te voorkomen. Een wanhoopsdaad, want de SP was de verkiezingsperiode in gegaan met een monsterzege in het vooruitzicht maar zag die door forse blunders van Roemer als sneeuw voor de zon verdwijnen. GroenLinks heeft ook al een keer het bed in willen duiken. Femke Halsema heeft al meerdere keren gelonkt naar een samenwerking met de PvdA. In 2012 sloeg de PvdA terug door diezelfde Halsema te vragen voor een ministerspost in het Kabinet VVD/PvdA. Halsema weigerde overigens.

In beide gevallen hadden de sociaaldemocraten daar weinig trek in. Het ging de PvdA veel te veel voor de wind. En dat is nou precies het probleem met die linkse samenwerking. De partij die bij de komende verkiezingen kansloos lijkt doet een poging weer een linkse samenwerking aan te gaan. Deze keer deed dus de PvdA een poging om met GroenLinks en SP een links blok te vormen maar die hebben daar klaarblijkelijk weinig zin in. PvdA leider Diederik Samsom wilde zelfs al praten over een fusie met GroenLinks maar die hebben ook daar weinig zin in. Het gaat GroenLinks immers veel te goed. Vooral op lokaal niveau hebben ze in veel colleges van Burgemeester en Wethouders de PvdA uit het college gegooid en zijn er zelf in gaan zitten. Bekende voorbeelden zijn Groningen en Utrecht; beiden jarenlang steden waar de PvdA bijna niet meer uit het lokaal bestuur weg te denken was. In andere besturen (Amsterdam, Tilburg, provincies Groningen en Zuid Holland) heeft de SP de plaats ingenomen van de PvdA. Dus ook de SP gaat het momenteel erg goed. Al moet worden opgemerkt dat de SP in de peilingen nauwelijks profiteert van de impopulariteit van de PvdA.

Het is ontegenzeglijk dat deze Tweede Kamerverkiezingen een gevecht op rechts zullen worden. Geert Wilders maakt met zijn PVV de grootste kans op de eindzege, gevolgd door de VVD van Mark Rutte. Maar de VVD heeft erg veel last van nieuwkomers als Libertarische Partij, LEF, Ondernemerspartij, VNL en Forum voor Democratie, die het rechtse feestje komen verstieren. Dat gevecht zal ertoe leiden dat het landschap verder wordt versplinterd en een rechtse samenwerking met CDA, VVD en D66 vrijwel niet zonder PvdA en/of GroenLinks kan. En dan is het nog maar eens afwachten wat er van zo’n linkse samenwerking overblijft. Als die er ooit komt…