Geef die Wildersrevolte even een kans, schreef het FD vlak na de verkiezingen. Ons politieke stelsel kan best tegen een stootje. ‘Een weerbare democratie heeft geen reden om bang te zijn voor Wilders’, was de conclusie.
Na het lezen van het boek “How Democracy Dies” ben ik daar
niet zo zeker van. Harvard politicologen Steven Levitsky en Daniel Ziblatt
beschrijven hoe moderne democratieën afbrokkelen. Dat gaat meestal niet via een
militaire coup of abrupt afschaffen van de grondwet. Dat gebeurt in stapjes,
die soms onopgemerkt blijven.
Als een radicaalrechts Kamerlid een ‘Polenmeldpunt’ opzet
en de premier dat niet veroordeelt. Brokkel, brokkel. Als hij journalisten ‘tuig
van de richel’ noemt. Brokkel. Als hij de ene minister stelselmatig uitmaakt
voor ‘heks’, en de ander verdacht maakt vanwege haar afkomst. Brokkel de
brokkel. Als iemand die alle korans, moskeeën en Islamitische scholen wil
uitbannen door serieuze media ’Geert Milders’ wordt genoemd en wordt geroemd om
zijn ‘gevoel voor humor’. Als het Jeugdjournaal hem aankondigt als de
lijsttrekker die ‘het liefst drie keer achter elkaar in de Droomvlucht gaat, en
gek is op katten’. Brokkel. Als een kabinet met de PVV opeens ‘centrum rechts’
wordt genoemd. Brokkel, brokkel, brokkel.
Levitsky en Ziblatt laten zien dat autocraten steeds via
dezelfde weg aan de macht komen. Ze worden verkozen of sluiten allianties met
gevestigde politieke partijen. Elke keer geloofden die dat de deur openzetten
zou helpen op het radicaal rechtse gedachtegoed klein te houden. Maar dat plan,
zo weer intussen ook het VVD campagneteam, werkt averechts.
Demagogen zijn overal. En hoewel de reactie van de media
ertoe doen, is die van politieke partijen het belangrijkst. Zij zijn de
poortwachters van de democratie, zeggen de Harvard politicologen. Wie de
democratie effectief wil verdedigen, moet extremisten isoleren en verslaan. Zie
Oostenrijk in 2016. Nadat de kandidaat van de centrumrechtse partij (ÖVP) in de
eerste ronde was uitgeschakeld, steunden de centrumrechtse leiders met frisse
tegenzin de Groene partij. Alles om te voorkomen dat de radicaal rechts (FPÖ)
aan de macht zou komen. De strategie werkte: de FPÖ werd verslagen en de Groenen
leverden de president.
Met hun handreiking naar de PVV legitimeren VVD en NSC
het racisme, de islamofobie, de transfobie, het klimaatontkennen, het Poetin knuffelen,
het seksisme en het anti-Europa sentiment dat Wilders al twintig jaar spuit. Ze
vergoelijken het: hij belooft dat hij zijn standpunten ‘in de ijskast’ zal
zetten, en dat hij premier ‘van alle Nederlanders’ zal zijn.
De geschiedenis belooft ons iets anders.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten