De schrijver van dit stukje zou graag in debat gaan met
Paul Jansen van De Telegraaf en oud-VVD Tweede Kamerlid Arend Jan Boekestijn.
Beiden voorspelden eerder in 2014 dat de samenwerking tussen VVD en PvdA de
Kerst van 2014 niet zou halen (dit deden ze naar het voorbeeld uit de
voetballerij, waar aan het begin van ieder voetbalseizoen onder analisten en commentatoren wordt
gewed welke trainer de Kerst niet gaat halen). Beide heren zijn blijkbaar
helderziend, want ze voorspelden ze dat ook al in 2013 en ook in 2012. Zowel in
2012, 2013 als 2014 werd de Kerst wel gehaald. De schrijver van dit stukje wil
er best een goede fles champagne om wedden dat ze deze voorspelling in 2015 wéér gaan doen. Net
zolang totdat ze gelijk krijgen, zodat ze kunnen zeggen dat ze dit hadden zien
aankomen; ‘kijk eens, zie je wel: ik heb het voorspeld!’. Het is een makkelijke
vergelijking met die hele bataljons economen en analisten die de huidige economische crisis
al in de jaren '90 van de vorige eeuw hebben zien aankomen; ‘kijk eens, zie je wel: ik heb het voorspeld!’. Maar in
beide gevallen zijn deze uitspraken gelijk aan het voorspellen van de
dagelijkse weersverwachting: Het kan morgen regenen, het kan sneeuwen, maar het
kan ook heerlijk zonnig met een best temperatuurtje zijn. En als het morgen dan
inderdaad regent, dan zegt de weerman: ‘kijk eens, zie je wel: ik heb het
voorspeld!’. Zo’n uitspraak komt altijd uit. Is het niet vandaag, dan is het
wel morgen. Anders wel overmorgen. Het doen van waarheidsgetrouwe
voorspellingen blijft moeilijk. Ook voor de heren Jansen en Boekestijn, die
niet veel meer dan whishful thinking kan worden verweten. Ze hopen dat de
samenwerking tussen hun VVD en die engerds van de PvdA zo snel mogelijk eindigt.
Maar tussen hopen en daadwerkelijk gebeuren dit een hele grote stap. Want ook in 2015 krijgen ze geen gelijk.
Wat onmogelijk kan worden ontkend is de bevinding dat dit
Kabinet echt in een Achtbaan zit. Het is een totale dollemansrit. Steunt de PvdA een
VVD-initiatief, dan staat heel links Nederland op z’n achterste benen en steunt
de VVD een PvdA-initiatief, dan klaagt de rechtse media steen en been. Na de
Tweede Kamerverkiezingen van september 2012 was de hoop dat Nederland niet zo
verdeeld meer was, omdat tegen beide partijen werd geroepen dat ze moesten
ophouden met dat gekrakeel en de economische misère moesten oplossen. De kiezer
koos voor twee ervaren regeringspartijen: zij moesten het gaan doen. Er was
simpelweg geen andere oplossing dan de combinatie VVD en PvdA. Hoewel, er was
nog een andere mogelijkheid: een met PvdA, CDA, D66, GroenLinks en SP. Maar
binnen de PvdA heerste het besef dat een Kabinet van vijf partijen een janboel
zou worden. Ze wilden een stabiel Kabinet, dat de volle vier jaar zou
uitzitten. Bij de VVD wilden ze ook een stabiel Kabinet, maar zagen ze ondertussen ook dat de enige mogelijkheid om te
regeren een samenwerking met de door hun zo gevreesde PvdA moest zijn,
simpelweg omdat hun vrienden van vroeger, het CDA, niet thuis gaf. Ook wilde
het CDA een coalitie over links – één met GroenLinks en SP erin – niet steunen.
In deze laatste bijdrage van 2014 kijkt de schrijver van
dit stukje vooruit naar 2015. Niet verder dan maart 2015, want dat is de
eerstvolgende maatstaf voor dit Kabinet. De algemene verwachting is dat vooral
de PvdA wederom een knal krijgt van de kiezer. De sociaaldemocraten zullen
terugvallen naar landelijk ongeveer 13 zetels, tegenover 38 nu. Dat de PvdA
klappen krijgt is zo goed als zeker. Alleen een wonder kan ze daar nog vanaf
houden. Maar langzaam klinken er toch ook wanhopige geluiden uit het VVD-kamp.
Ontevreden VVD kiezers dreigen de liberalen te verruilen voor hun oude liefde
CDA of stappen over naar de PVV. Van de ontevreden PvdA-kiezers stapt een deel
over naar D66 en een deel naar de SP. Tegelijkertijd kan de SP niet profiteren
van de impopulariteit van de PvdA, want waar de sociaaldemocraten momenteel op
13 zetels in de peilingen staan, komen de socialisten niet verder dan 16. Een
minimaal verschil, wat uit te leggen is dat SP-kiezers overstappen naar de PVV.
Het is dus PVV wat de klok slaat. Zowel VVD-kiezers als
die van de SP stappen over naar de anti-Islambeweging van Geert Wilders. Maar
wat de PVV pas echt in de kaart gaat spelen is het ‘Minder Minder Minder’-proces,
dat vlak vóór de verkiezingen begin maart 2015 van start gaat. Een beter moment
had Geert Wilders zich niet kunnen wensen, want dit levert hem meer gratis
reclame op dan welke partij dan ook. Wilders krijgt zendtijd van bijna alle actualiteitenrubrieken, kranten en andere media. Journalisten zullen zich
verdringen in de rechtszaal. Alle camera’s zullen gericht zijn op Wilders. Tezamen
met de vele analyses, voor- en nabesprekingen zal er geen ontkomen meer aan
zijn: Iedere dag bijna een uur lang Geert Wilders op radio, internet en
televisie. Een eclatante en afgemeten overwinning kan Wilders en de zijnen
bijna niet meer ontgaan. Het is een garantie voor een succes die zijn weerga
niet kent. De PVV wordt veruit de grootste. Groter dan de andere twee winnaars –
CDA en D66 – samen. De aandacht zal daarom niet meer uitgaan naar het verlies
van de PvdA, maar de winst van de PVV.
Maar een hele grote PVV schept nieuwe kansen voor de
PvdA. Afgezien van de VVD is er namelijk geen enkele partij die in zee wil met
de anti-Islambeweging. Maar ook de VVD staat niet echt te trappelen om in zee
te gaan met Geert Wilders. CDA weet dat een ezel zich geen twee keer aan
eenzelfde steen moet stoten. Politiek Den Haag zal dus moeten samenklonteren om
de PVV aan te kunnen, want de PVV is als grootste partij in de Eerste Kamer in
staat deze regering naar huis te sturen. Daarmee grijpt het ook de macht in de
Tweede Kamer. Dat zal niemand voor zijn rekening willen nemen en dus is
samenwerking vereist. Men is nu op elkaar aangewezen, dus ook op de PvdA. In
vrijwel alle provincies zal de PvdA moeten aansluiten om tegenwicht aan de PVV in
de Eerste Kamer te kunnen bieden. College onderhandelingen zullen nooit zo lang
kunnen duren, want de enige andere mogelijkheid is een coalitie met de PVV, en
dat wil niemand. Om de PVV buitenspel te zetten en te houden zullen VVD, CDA,
D66, GroenLinks, ChristenUnie, SGP en PvdA met elkaar moeten samenwerken.
VVD, CDA en D66 zullen de PvdA harder nodig hebben dan ze
nu misschien denken. En hopen.