Regeren is vooruitzien

Regeren is vooruitzien. Deze Cruijffiaanse uitspraak wordt veelvuldig gebruikt in de politiek. Het gaat erom dat de regering nu beslissingen neemt die op korte termijn misschien niet slm zijn, maar op langere termijn een meesterzet blijken te zijn. Het gaat er dus om nu al verstandige beslissingen te nemen voor de toekomst. Iedere politicus vindt zichzelf daartoe kundig. Immers is hun partijprogramma het beste voor Nederland. Dat is hun goed recht. Dat is democratie. Maar soms worden die plannetjes bijgestuurd door krachten van buitenaf. Vooral van lobbyclubs. Die kennen we inmiddels een hoop in dit land. Vooral de lobbyclub van de banken en de bouw zijn erg sterk vertegenwoordigd op het Binnenhof. Niet verwonderlijk, want de banken worden vertegenwoordigd door Boele Staal van D66 en de bouwers door Maxime Verhagen van CDA. Dus als u zich afvroeg hoe die miljardeninjectie van uw belastinggeld in de bouw- en bancaire sector tot stand kwamen, is dat vooral te danken aan deze heren.

En als u wilt weten hoe het toch kwam dat het plan van Klaas Knot zo snel werd weggemoffeld onderin de diepste bureaulade, dan is dat zeker ook aan de lobbyclub van Boele Staal te danken. Want Nederlandse Bankdirecteur Klaas Knot opperde deze week dat hypothecaire leningen niet meer mogen bedragen dan 90% van de koopwaarde. Hiermee zou Nederland in de pas lopen met andere landen. Landen als Duitsland en België, waar de hypothecaire som al jarenlang niet meer dan 90% van de koopwaarde van het huis mag bedragen. Houdt in dat de koper dus 10% zelf mee moet brengen. De lobbyclub van Boele Staal haastte zich direct naar het Binnenhof om vooral de rechtse partijen VVD, CDA en hun eigen D66 ervan te overtuigen dat dit een heel slecht plan was. Niet zomaar slecht, maar echt desastreus. Een complete ramp voor de economie. Niet doen, dus. De banken zagen hun omzet al teruglopen. Omzet en dus hun bonussen. Ze wilden zoveel mogelijk leningen verkopen en het liefst zo hoog mogelijke leningen. Naar VVD, CDA en D66 legden ze uit dat hoe meer leningen er in de economie worden gepompt, hoe beter dit dus ook voor die economie was. En dus haastten die partijen zich dan ook te roepen dat het schadelijk is voor de economie.

Maar het plan van Klaas Knot, directeur van De Nederlandse Bank is geniaal. Het is helemaal niet slecht wettelijk vast te leggen dat een koper van een huis 10% van de koopsom zelf in moet leggen. Er waren tijden dat dit in Nederland ook zo was, maar vanaf begin jaren ’80 van de vorige eeuw werd de rente die je betaalde over een hypotheek aftrekbaar van de belastingen. Dus vroegen banken aan hun klanten of ze niet wat extra geld wilden lenen. Extra geld voor bijvoorbeeld nieuwe meubels of een wereldreis. Misschien wilden die klanten wel extra geld lenen om dat geld te gaan beleggen. Honderden… Nee, honderdduizenden klanten stonken in die verkooppraatjes. Het zorgde in de jaren ’90 van de vorige eeuw voor een ongekende opleving van de Nederlandse economie. Lenen was het devies geworden. Consumenten wilden iets hebben, maar hadden geen geld om het te kopen en dus werd er geleend. En die lening werd zonder enige problemen uitgekeerd. Leningen tegen woekerrentes maar daar maakte zich toen niemand druk om. De rente was immers aftrekbaar en de lening was lekker goedkoop.

Maar toen sloeg de wereldwijde economische crisis toe. Al dat geleende geld moest worden terugbetaald en de consumenten kregen van diezelfde lieve banken een forse tik op de neus: Nu terugbetalen. Consumenten wereldwijd kwamen in de problemen. Het geld dat ze hadden geleend was niets meer waard. Hun huizen kwamen onder water, dat wil zeggen dat de daadwerkelijke waarde onder de hypotheeksom kelderde. Het huis was fors minder waard geworden maar toch moest de volledige hypotheeksom worden betaald. Talloze belangenverenigingen schoten als paddenstoelen uit de grond. Advocatenkantoren (die grote bedrijven als klant waren kwijtgeraakt) richtten zich nu ineens op de consument, die zich genaaid voelde door de banken. Als consumenten maar genoeg geld bij elkaar legden dan zou dit advocatenkantoor die banken wel eens mores leren. Ze richtten een stichting op waar consumenten voor enkele tientjes al aan konden deelnemen. Stichtingen met lekker bekkende namen als Lease Verlies of Koersplan de Weg Krijt of meer van dat soort pakkende namen. Miljoenen… honderden miljoenen haalden de advocatenkantoren op. Slechts een enkeling slaagde in zijn actie. Al die andere honderden stichtingen staakten hun werkzaamheden en die consumenten waren hun geld dus opnieuw kwijt. Dubbel pech.

Al deze ellende had voorkomen kunnen worden door het beperken van de hypotheekrenteaftrek. Na jaren van sukkelen heeft de PvdA dit er dan eindelijk door gekregen. Bovendien kreeg de PvdA het voor elkaar dat er alleen nog maar 100% van de hypotheeksom mag worden geleend. Verder wilden ook de sociaaldemocraten niet gaan. Onder druk van de VVD waarschijnlijk. De VVD mopperde maar kreeg daar weer veel voor terug waardoor die beperking van de hypotheekrenteaftrek wat naar de achtergrond is gedrongen. Bovendien wordt die rente over een periode van dertig (!) jaar beperkt dus niemand die er wat van merkt. De VVD wil terug naar de jaren ’90 van de eeuw: zoveel mogelijk geld de economie in pompen. Dat de consument met geleend geld op de been werd gehouden kan de VVD blijkbaar niet zoveel schelen. In het plan van Klaas Knot zou het maximaal te lenen hypotheekbedrag ook worden beperkt. In 2028 zou dat pas op 90% uitkomen. Maar er is waarschijnlijk weer een nieuwe crisis nodig om de VVD ook nu weer van gedachten te doe veranderen.

Halbe Zijlstra van de VVD, Sybrand van Haersma Buma en Alexander Pechtold van D66 zijn dus gewoon spreekpoppen van de bancaire sector geworden. Regeren is vooruitzien, heren.

Liegende voorzitter

Na de ramp met vlucht MH17 in juni vorig jaar ging een foto de wereld over van een Oekraïense separatistische militair die een knuffeldier als een soort trofee in de lucht houdt. Aan de foto te zien was de soldaat er trots op dat hij de MH17 had laten crashen met alle inzittenden die de ramp niet overleefden. Onder die dode inzittenden was klaarblijkelijk ook een klein meisje van wie deze knuffel was. De foto deed voor komen alsof de militair daar trots op was. De verontwaardiging op sociale media was groot. De boze reacties waren niet van de lucht. Woedend waren mensen die zagen hoe trots deze militair was dat hij het leven van een onschuldig klein meisje op brute wijze had beëindigd. Maar wie de filmbeelden van diezelfde gebeurtenis bekeek zag dat de soldaat daarna direct een kruis sloeg. Eigenlijk was hij er helemaal niet trots op dat hij en zijn manschappen een vliegtuig uit de lucht hadden geschoten, met daarin dus dit kleine meisje.

Er is geen beter voorbeeld van hoe wij als argeloze kijker dagelijks door de media worden bedonderd. Onze kijk op nieuws is eendimensionaal: we zien dat wat we zien. We horen dat wat we horen. Nog een voorbeeld was de voorzitter van de afgelopen week gestarte parlementaire enquêtecommissie Fyra. Voorzitter Madeleine van Toorenburg (CDA) zei voorafgaand aan de parlementaire enquête Fyra dat de trein de Nederlandse belastingbetaler al 11 miljard euro had gekost. Een compleet drama, zo deed ze het voor komen. Dat was natuurlijk helemaal niet waar, want de aanleg van de lijn 9 miljard euro en de aanschaf van de trein slechts 2 miljard euro. Bovendien zijn die kosten ook nog eens gedeeld met de Belgen. Van Toorenburg vergat gemakshalve dat er ook nog een Thalys over datzelfde spoor rijdt en dat dit wel een succesnummer is. Ook vergat Van Toorenburg dat er over iets meer dan een jaar een Eurostar trein van Amsterdam naar Londen over datzelfde spoor gaat rijden. Het is een valse voorstelling van zaken. Maar als de voorzitter van de enquêtecommissie al liegt, wat moet er dan gebeuren met de ondervraagden, die onder eed staan?

De Fyra. Er is op dit blog vaak over geschreven. De trein is ontegenzeglijk een fiasco. De trein zelf dan; het spoor niet. Het fiasco ronde Fyra laat zien dat marktwerking van overheidstaken gewoon geen goed idee is. Marktwerking is een gedocht, zo liet voormalig Philips topman Jan Timmer weten. Timmer stond aan het roer van de Nederlandse Spoorwegen ten tijde van de openbare aanbesteding van de hoge snelheidslijn van Amsterdam naar Parijs. Een aanbesteding die weer op z’n Nederlands is gegaan; het beste jongetje van de klas willen zijn. Vooruit willen lopen op Europese regelgeving. Europese regelgeving die voor schreef dat een dergelijk project openbaar moest worden aanbesteed. Alle Europese spoorvervoerders moesten een eerlijke kans krijgen op deze lijn te bieden. Uit pure paniek boden de NS veel teveel geld voor de lijn, waardoor er geen geld meer was voor een degelijke trein. De TGV van GEC Alsthom, de ICE van Siemens en de destijds nieuwe Zefiro trein van de Canadese treinenbouwer Bombardier waren te duur. Sterker nog: Siemens trok zich zelfs terug toen bleek dat de prijs van 27 miljoen euro voor de ICE trein te hoog was. De TGV was de duurste uit de aanbiedingen: 35 miljoen euro per stuk. De Italiaanse treinenbouwer Ansaldo Breda vroeg 19 miljoen euro per trein. Was daarmee de goedkoopste en kreeg de order.

Ansaldo Breda had geen enkele ervaring met hoge snelheidstreinen. GEC Alsthom en Siemens hadden dat wel. De TGV had zich op dat moment in ieder geval al twintig jaar bewezen en was door ontwikkeld. Sterker nog: de TGV was zo ver door ontwikkeld dat GEC Alsthom inmiddels alweer een nieuwe generatie hoge snelheidstreinen in haar gamma had opgenomen: de AGV. Het is veelzeggend dat de Italiaanse spoorwegen TrenItalia zijn handen niet eens durfde de branden aan de Fyra van het eveneens Italiaanse Ansaldo Breda. TrenItalia bestelde tegelijkertijd met de Nederlandse spoorwegen neuwe hoge snelheidstreinen. Alleen kozen de Italianen voor de betrouwbare Franse AGV trein, en niet voor een experiment als de Fyra. De ICE is overigens niet veel minder dan een uiterst betrouwbare trein. Duitse degelijkheid. De BMW onder de treinen. Duur in de aanschaf, maar voor jaren betrouwbaar. Net als de TGV had de ICE zijn diensten meer dan bewezen. Sterker nog: de Nederlandse Spoorwegen bezitten al drie ICE treinen dus weten hoe betrouwbaar het ding is. Toch werd de opdracht gegund aan Ansaldo Breda. De Italianen leverden de trein niet alleen veel te laat (vier jaar ná de afgesproken opleverdatum!) maar toen het ding eenmaal was geleverd viel hij uit elkaar van ellende.

De enquêtecommissie kan zich dus beter richten op de vraag hoe het nou kan dat destijds niet voor de degelijke ICE- of TGV-treinen is gekozen, anders dan te liegen over de kosten van het project. Maar het probleem is dat de uitkomsten van de enquêtecommissie al vast staan: het moet anders, het moet beter, het moet scherper. We gaan nauwer samenwerken. We gaan beter informatie uitwisselen. We gaan intensiever kijken en meer van dat soort lege hulzen. Holle uitspraken die in de praktijk hun doel missen. Kortom: de overheid trekt het boetekleed aan. Er komt een duimendik rapport maar in de praktijk wijzigt er helemaal niets.Er gaan geen koppel rollen, er treden geen ministers af en er wordt niet alsnog gekeken naar een alternatieve trein zoals de ICE of de AGV. De toenmalig verantwoordelijke ministers (Zalm, Kok en Netelenbos) hebben inmiddels mooie baantjes elders. Zij krijgen geen boetes of (voorwaardelijke) gevangenisstraffen. De marktwerking gaat ook gewoon door. De enquêtecommissie kijkt niet naar het aanscherpen van de marktwerking want daarmee zou ’s lands grootste regeringspartij VVD op de vingers worden getikt en dat durft niemand.

Kortom: iedereen zag zoals het was, deed een plas en alles bleef zoals het was.

Fuck Max Verstappen!

Afgelopen week werd Nedeland opgeschrikt door de Marokkaanse Nederlander Abulkasim al-jaberi die tijdens een demonstratie twee maanden geleden (!) de Koning heeft uitgescholden. Letterlijk riep hij ‘Fuck de Koning’. De man werd daarvoor opgepakt en vervolgd. Er kwam een boete van 500 euro voor het beledigen van de Majesteit. Hoogstwaarschijnlijk pikte de man dat niet en kwam er tegen in actie. Je bent immers activist of niet. De tegenactie was echter minder geslaagd: hij kalkte het Paleis op de Dam onder met dezelfde tekst: ‘fuck de Koning’. Zo kwam zijn demonstratie van twee maanden geleden in beeld. Hij had dat destijds geroepen voor draaiende camera’s (er waren immers meer journalisten bij de demonstratie aanwezig dan demonstranten) dus dan is deze tekst ook van zijn hand. Nederland reageerde verbolgen. Zou een blanke Hollandse kaaskoop dezelfde uitingen bezigen dan viel dat zeer waarschijnlijk onder de vrijheid van meningsuiting. Maar Abulkasim al-jaberi is een Marokkaan. Dus dan is dit majesteitsschennis. Onze vorst beledigen kan niet. Mag niet. De boete is terecht. Het land uit met die man! Moet je eens kijken als ‘wij’ de Marokkaanse koning beledigen!

En toch heeft Abulkasim al-jaberi gelijk. Niet dat de schrijver van dit stukje vindt dat hij de koning moet beledigen, maar wel dat we in Nederland anno 2015 overal ‘fuck you’ tegen roepen. Het is fuck hier, fuck daar. We leven in een maatschappij waarin we lak hebben aan werkelijk alles. We schoppen en schelden om ons heen. Iedereen die te dicht bij ons in de buurt komt of even te lang onze richting in kijkt kan een uitbrander verwachten. Iedereen die niet doet wat we willen krijgt een scheldkanonnade. We voelen onszelf al heel snel beperkt in onze vrijheden, dus verheffen we discriminerende- en fascistische opmerkingen en fysiek geweld al gauw tot vrijheid van meningsuiting. Daarbij moet iedereen het ontgelden. De grens tussen wat gewoon keihard discriminatie of fascisme is, en wat vrijheid van meningsuiting is de laatste jaren compleet vervaagd. Abulkasim al-jaberi is daar alleen maar de belichaming van.

Anno 2015 discrimineren we er wild op los. En we zijn er nog trots op ook. Het begint vaak met opmerkingen als “Ik mag het niet zeggen, maar ik zeg het toch!” of “Ik heb een hekel aan discriminatie, maar…”. Talloze keren per dag hoor je die opmerkingen in het openbaar. En als dan niemand reageert, dan wordt het nog even benadrukt:”Ik mag het niet zeggen, maar…” en dan komt dat PVV-riedeltje er weer uit. Maar we krijgen dan ook het goede voorbeeld: in de Tweede Kamer schelden Kamerleden elkaar ongegeneerd de huid vol, liefst voor een draaiende camera. Sinds het vertrek van Job Cohen uit de politieke arena is er geen fatsoenlijke politicus meer over. Ze schelden, sneren en schreeuwen erop los. Het is de enige manier om nog een beetje aandacht te krijgen. Politieke partijen als VVD, PVV en in mindere mate CDA maar tegenwoordig ook de PvdA steunen plannen waarin het niet-westerse allochtonen het leven in Nederland zo moeilijk mogelijk wordt gemaakt. Iets als dat verschrikkelijke Bed Bad Brood-akkoord wat twee jaar geleden nog onbespreekbaar was binnen de PvdA gaat nu als zoete honing door de keel van menig PvdA’er. De partijtop van de VVD stond in vuur en vlam toen Frits Bolkenstein in de jaren ’90 stelling nam tegem iedereen die de Koran las. Bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen nam diezelfde VVD het hele voorgaande PVV verkiezingsprogramma integraal over. En als er één schoolvoorbeeld is van een groep in de Nederlandse samenleving die de hele dag ‘fuck you’ naar vrijwel alles en iedereen roept, dan zijn het wel PVV’ers. Dat duizenden vluchtelingen verdrinken op zee, in hun eigen land het risico lopen te worden gevangen of zelfs te worden vermoord, boeit ze niet. Fuck you. Zelfs het naar eigen zeggen zo keurige CDA schroomt zich er niet voor om luid en duidelijk ‘fuck you’ te roepen naar de nieuw gevormde Brabantse coalitie van VVD/SP/D66 en PvdA waaraan het CDA dus voor het eerst in de bestaansgeschiedenis van Brabant niet meedoet aan het dagelijks bestuur.

Kortom: het is gewoon één grote fuck you-maatschappij.

Tegelijkertijd toont deze kwestie weer eens aan hoe vluchtig we tegenwoordig van actualiteit naar actualiteit hobbelen. We maken ons er even druk om en gaan dan weer over tot de orde van de dag. De meeste van u zullen het voorval alweer zijn vergeten. We zijn alweer bezig met de nieuwe actualiteit: Max Verstappen die net buiten de punten rijdt op het circuit van Barcelona.

Fuck Max Verstappen!

Zinloos geweld

Beste Geert,

Afgelopen week een schietpartij in Garland, Texas, USA. In een voorstadje van Dallas nemen twee mafkezen de politie onder vuur. Hun doel: een tentoonstelling waar tekeningen van de profeet Mohammed tentoon worden gesteld. Dat doel halen ze niet; ze worden doodgeschoten nog vóór de überhaupt het parkeerterrein op komen. Jij was daarbij aanwezig. Jij sprak daar legendarische woorden over de vrijheid van meningsuiting. Jij vindt dat in een wereld van vandaag alles maar mogelijk moet zijn. Dus ook tekeningen van Mohammed vertonen. Voor jou zijn er geen grenzen meer. Toch was jij niet het doelwit, Geert. Jij was al lang weg toen die mafkezen begonnen te schieten. Jij zat alweer veilig in je hotel. Je bekeek de wereld alweer vanachter een SWAT team bestaande uit twaalf tot de tanden bewapende elitesoldaten. Zo bekijk je de wereld al tien jaar. Het heeft je doen vervreemden van de wereld.

Geert, in zekere zin bewoner ik je. Ik zie namelijk geen enkele politicus de wereld over gaan om zijn of haar verhaal te verkondigen. Ik zie geen enkele politicus naar Australië vliegen om daar volle zalen toe te spreken. Geen enkele politicus heeft een interview met BBC, CNN of Al Jazeera. Geen enkele politicus heeft zo vaak in de buitenlandse media gestaan als jij. Je bent een begenadigd politicus. Sluw en vasthoudend. Je hebt een enorme dossierkennis. Ik zie het Rutte niet nadoen. Ik zie het Pechtold niet doen. Zelfs mijn eigen partijleider Samsom doet het niet. Ik zie het zelfs Angela Merkel niet doen. Zelfs Barack Obama niet. Geert, wat dat betreft sta jij op eenzame hoogte. Waar jij komt gebeurt er iets. Jij doet mensen op hun knieën vallen. Jij hebt bewonderaars en mensen haten je. Een tussenweg is er simpelweg niet. En, Geert, in zekere zin bewoner ik je ook wel. Haten doe ik je zeker niet. Valt niet mee voor een schrijver met een links hart. Maar nee, Geert. Ik haat je niet. Ik wens je ook niet de dood toe. In tegendeel. Ik vind juist dat we met elkaar het debat moeten aangaan. We moeten met elkaar spreken. Zonder elkaar de dood toe te wensen.

En dat is precies waar jij de plank al tien jaar mis slaat, Geert. Je roept wat, je praat wat maar je provoceert vooral. Want Geert - en daar raken wij elkaar kwijt – er zijn nou eenmaal mensen in deze wereld (en dat zijn er zo’n kleine miljard mensen, dus geen kleine groep) die het niet leuk vinden als je hun profeet tekent. Het doet doe mensen gewoon pijn. Pijn alsof je ze recht in hun maag trapt met een enorme karatetrap. Die mensen vinden dat gewoonweg niet prettig. Dat laten ze jou merken door middel van verbaal protest. Een aantal van hen begint dan direct te schieten. Geweld verheerlijken is niet mijn ding, Geert. Toch snap ik het verbale protest wel: deze mensen vinden tekeningen van de profeet Mohammed gewoon niet prettig.

Maar jij hebt daar geen boodschap aan. In de zegetocht van de vrijheid van meningsuiting vindt jij dat dit gewoon moet kunnen. Die mensen vinden dat niet. Dit is gewoon een belediging voor hen. In hun cultuur is dit een zonde. Toch vindt jij dat dit een vorm van de vrijheid van meningsuiting is. Dat die mensen pijn beleven doet jou niets. Zij moeten zich maar aan jou aanpassen. Zij moeten zich maar aanpassen aan jouw normen en waarden. Maar waarom moeten zij zich wel aanpassen aan jouw waarden, maar weiger jij naar hen te luisteren? Je gaat ermee door. En verder. En nogmaals. In januari vielen er 12 doden door die vrijheid van meningsuiting, bij de redactie van het Franse tijdschrift Charlie Hebdo. Korte tijd later vielen er nog twee doden in Verviers, België. Nu weer twee doden in Garland, Texas. Geert, dat zijn zestien doden in minder dan een half jaar tijd. En dat allemaal voor de vrijheid ven meningsuiting? Is die vrijheid van meningsuiting je dat waard? Mensen de dood in jagen; is dat jouw doel? En als dat zo is, hoeveel mensen moeten er nog sterven omdat jij zo graag tekeningen van Mohammed wil laten zien? Hoeveel mensen moeten de dood vinden als jij straks je zin krijgt en er ook tekeningen in het gebouw van de Tweede Kamer te zien zijn? Wil je dan zo graag dat daar mafkezen op af komen die vervolgens in het wilde weg beginnen te schieten? Met nogmeel doden als gevolg. Is dat jouw doel, Geert?

De aanslag in Garland was niet tegen jou gericht. Zoveel was direct na de melding al duidelijk. Jij was al weg. Toch deden de Nederlandse media dagenlang alsof de aanslag wel op jou was gericht Maar dan nog, Geert: Hoeveel mensen moeten er nog gaan? Hoeveel levens moeten er nog worden geeist voordat jij inziet dat jou provocaties gewoon veel te ver gaan? Hoeveel zinloon geweld is er nog nodig om jou te doen inzien dat jij gewoon verkeerd bezig bent? Waarom doe je dit, Geert? Waarom zit er geen rem op jou?

Geert, wees een vent en ga in debat met mensen. Hoe moeilijk dat ook is vanachter twaalf man beveiligingspersoneel.

Meneer de president

De lijst met Amerikaanse presidentskandidaten stroomt aardig vol. Vooral aan Republikeinse kant lijken de kandidaten zich te verdringen om een gooi te doen naar het presidentschap van de Verenigde Staten. Aan Democratische kant hebben er zich slechts twee kandidaten gemeld. Alsof de Democraten er haast vanuit gaan dat Hillary Clinton de race gaat winnen. En dat zou goed kunnen, want de Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn al lang geen democratisch feestje meer. Het ziet eruit als een feest met al die vlaggetjes, ballonnen stickers op auto’s en pompeuze bijeenkomsten met veel circusvertoon. Met duizenden, soms tienduizenden mensen verzameld in een zaaltje die de presidentskandidaat van hun keuze toejuichen. Het is allemaal één grote poppenkast maar de hele wereld vindt het geweldig. Het is allemaal een ingestudeerd en strak geregisseerd feestje waarvan de afloop vooraf al bekend is maar de hele wereld vindt het fantastisch. De hele wereld geniet hoe het hard tegen hard gaat en hoe de presidentskandidaten elkaar publiekelijk afmaken. Droeg de ene kandidaat in zijn of har jeugd twee verschillende kleuren sokken dan kan dat zijn of haar presidentschap kosten. Ging één van de presidentskandidaten één dag te lang op vakantie buiten de VS dan kan dat zijn of haar presidentschap kosten. Ooit een verkeerde kleur auto gekocht? Misschien een glas van het verkeerde merk cola gedronken? Wellicht ooit twee dollar te weinig afgerekend aan de kassa? Geen Amerikaanse kaas op je brood? Televisie op het verkeerde kanaal?

Ooit door rood gereden? Wellicht het gazon in de verkeerde richting gemaaid? Incapabel om dit immense land te regeren.

Maar zo eenvoudig ligt het natuurlijk niet. Het presidentschap hangt natuurlijk niet af van de kleur Wc-papier die je gebruikt. Het maakt ook niet uit of je een korreltje zout meer over je ei strooit. Het heeft helemaal niets met democratie te maken want het is allemaal voorgekookt. Dat stemmen van de kandidaten is een farce. Het hoort erbij, maar eigenlijk maakt het allemaal niet uit wat je ooit in een ver verleden hebt gedaan. Waar het om draait is geld. Hoe meer geld, hoe meer campagnetijd je kunt kopen en hoe groter je kansen worden. Hoe meer mensen je kunt mobiliseren en hoe vaker je zendtijd kunt kopen. Dus ben je afhankelijk van geldschieters om je campagnekas te vullen. Dus ben je afhankelijk van geldschieters. Sinds jaar en dag kunnen kiezers in de VS de presidentskandidaat van hun keuze ook financieel steunen. Iets dat bijvoorbeeld in Nederland pas sinds kort kan. Kiezers kunnen een paar tientjes tot enkele honderden dollars storten in de campagnekas. Maar ook van overzee kunnen aanhangers over de hele wereld geld overmaken aan de campagnekas van hun favoriete presidentskandidaat. Barack Obama troefde op deze manier zijn tegenpool John McCain al af en werd president van de VS. Hoewel dat ook niet helemaal waar is natuurlijk.

Iets wat in Nederland nog niet ingeburgerd is en in de VS al wel sinds mensenheugenis is het steunen van een presidentskandidaat door een bedrijf. In de VS hoeft de presidentskandidaat geen verantwoording af te leggen over de financiële bedrage en dat maakt de presidentsverkiezingen een schimmenspel. Want even kijkend naar de campagnekas van Barack Obama; die bedroeg bij de laatste verkiezingen maar liefst 680 miljoen dollar. Jawel, u leest dat goed; bijna een miljard dollar. Volgers van de Amerikaanse presidentsverkiezingen speculeren erop los: bij de volgende presidentsverkiezingen kan de campagnekas de één miljard dollar wel eens overstijgen. Een waanzinnig hoog bedrag als je bedenkt dat meer dan een derde van alle Amerikaanse huishoudens op of net onder de armoedegrens leeft. In de VS is het niet ongewoon dat zowel vader als moeder twee of meerdere banen heeft; door de week is pa manager op kantoor, in het weekeinde staat vader hamburgers uit te delen in de lokale McDonald’s. Dit allemaal om de torenhoge kosten van levensonderhoud het hoofd te bieden. Want het prijspeil in de VS is nagenoeg gelijk aan dat van Nederland.

En juist daar zit ‘m de crux: hoe kan een presidentskandidaat een campagnekas van met dan één miljard dollar ter beschikking staan? Laten we even rekenen: in de VS wonen 392 miljoen mensen. Zij zouden allemaal 4 dollar moeten doneren dan zou er één miljard in kas zitten. Maar onder die 392 miljoen mensen zitten ook kinderen tot 18 jaar. Die mogen niet stemmen. Er zitten ook mensen met een strafblad onder; in Florida en Texas mogen mensen met een strafblad niet stemmen. Er zitten ook ongeletterden en illegalen onder. En niet iedereen is voor dezelfde presidentskandidaat. Laten we één kandidaat van iedere partij nemen: zowel Democraten, Republikeinen als Onafhankelijken. Dan stijgt het bedrag al snel naar de 100 dollar en niet iedere Amerikaan doneert een dergelijk hoog bedrag. Ook de merchandising (vlaggetjes, stickers, ballonnen, etc) zijn niet genoeg om de presidentskandidaat te steunen.

En dáár komen de rijke families om de hoek kijken. Daar komen grote bedrijven als Microsoft, Google, Apple, Boeing en McDonald’s om e hoek kijken. Daar komt de defensie industrie als Northop Gruman of General Electric om te hoek kijken. Zij maken de race naar het Witte Huis een gelopen koers. Zij maken de presidentsverkiezingen een farce. Want die rijke families zijn er in de VS niet zo heel erg veel; vier- tot vijfhonderd. Wie president van de VS wil worden zal eerst hen voor zich moeten winnen daarna pas de rest van het land. Het geld van hen is zo belangrijk geworden dat zij bepalen wie de nieuwe president wordt. De presidentskandidaat moet in ruil voor dat geld beloften doen bijvoorbeeld door rijken niet extra te gaan belasten om het begrotingstekort weer een beetje recht te trekken. George Walker Bush beloofde de defensie industrie te helpen zouden die hem steunen. Dat gebeurde en Bush viel Irak en Afghanistan binnen. De rijke families kopen dus invloed en bepalen hierdoor mede de agenda. De presidentskandidaat die de meeste rijke families achter zich krijgt heeft dus de meeste invloed gekocht. Daarmee is de verkiezing al beslist voordat-ie is begonnen.

In Nederland moeten bedrijven die grote bedragen in de partijkas van een politieke partij storten zich verantwoorden voor hun financiële steun. Alle partijen houden zich hier keurig aan. Behalve de PVV. Die leggen geen verantwoording af over hun financiële steun omdat zij blijkbaar boven de wet staan.