Regeren is vooruitzien. Deze Cruijffiaanse uitspraak
wordt veelvuldig gebruikt in de politiek. Het gaat erom dat de regering nu
beslissingen neemt die op korte termijn misschien niet slm zijn, maar op
langere termijn een meesterzet blijken te zijn. Het gaat er dus om nu al
verstandige beslissingen te nemen voor de toekomst. Iedere politicus vindt
zichzelf daartoe kundig. Immers is hun partijprogramma het beste voor
Nederland. Dat is hun goed recht. Dat is democratie. Maar soms worden die
plannetjes bijgestuurd door krachten van buitenaf. Vooral van lobbyclubs. Die
kennen we inmiddels een hoop in dit land. Vooral de lobbyclub van de banken en
de bouw zijn erg sterk vertegenwoordigd op het Binnenhof. Niet verwonderlijk,
want de banken worden vertegenwoordigd door Boele Staal van D66 en de bouwers
door Maxime Verhagen van CDA. Dus als u zich afvroeg hoe die miljardeninjectie
van uw belastinggeld in de bouw- en bancaire sector tot stand kwamen, is dat
vooral te danken aan deze heren.
En als u wilt weten hoe het toch kwam dat het plan van
Klaas Knot zo snel werd weggemoffeld onderin de diepste bureaulade, dan is dat
zeker ook aan de lobbyclub van Boele Staal te danken. Want Nederlandse
Bankdirecteur Klaas Knot opperde deze week dat hypothecaire leningen niet meer
mogen bedragen dan 90% van de koopwaarde. Hiermee zou Nederland in de pas lopen
met andere landen. Landen als Duitsland en België, waar de hypothecaire som al
jarenlang niet meer dan 90% van de koopwaarde van het huis mag bedragen. Houdt
in dat de koper dus 10% zelf mee moet brengen. De lobbyclub van Boele Staal
haastte zich direct naar het Binnenhof om vooral de rechtse partijen VVD, CDA
en hun eigen D66 ervan te overtuigen dat dit een heel slecht plan was. Niet
zomaar slecht, maar echt desastreus. Een complete ramp voor de economie. Niet
doen, dus. De banken zagen hun omzet al teruglopen. Omzet en dus hun bonussen.
Ze wilden zoveel mogelijk leningen verkopen en het liefst zo hoog mogelijke
leningen. Naar VVD, CDA en D66 legden ze uit dat hoe meer leningen er in de
economie worden gepompt, hoe beter dit dus ook voor die economie was. En dus
haastten die partijen zich dan ook te roepen dat het schadelijk is voor de
economie.
Maar het plan van Klaas Knot, directeur van De
Nederlandse Bank is geniaal. Het is helemaal niet slecht wettelijk vast te
leggen dat een koper van een huis 10% van de koopsom zelf in moet leggen. Er
waren tijden dat dit in Nederland ook zo was, maar vanaf begin jaren ’80 van de
vorige eeuw werd de rente die je betaalde over een hypotheek aftrekbaar van de
belastingen. Dus vroegen banken aan hun klanten of ze niet wat extra geld
wilden lenen. Extra geld voor bijvoorbeeld nieuwe meubels of een wereldreis.
Misschien wilden die klanten wel extra geld lenen om dat geld te gaan beleggen.
Honderden… Nee, honderdduizenden klanten stonken in die verkooppraatjes. Het
zorgde in de jaren ’90 van de vorige eeuw voor een ongekende opleving van de
Nederlandse economie. Lenen was het devies geworden. Consumenten wilden iets
hebben, maar hadden geen geld om het te kopen en dus werd er geleend. En die
lening werd zonder enige problemen uitgekeerd. Leningen tegen woekerrentes maar
daar maakte zich toen niemand druk om. De rente was immers aftrekbaar en de
lening was lekker goedkoop.
Maar toen sloeg de wereldwijde economische crisis toe. Al
dat geleende geld moest worden terugbetaald en de consumenten kregen van
diezelfde lieve banken een forse tik op de neus: Nu terugbetalen. Consumenten
wereldwijd kwamen in de problemen. Het geld dat ze hadden geleend was niets
meer waard. Hun huizen kwamen onder water, dat wil zeggen dat de daadwerkelijke
waarde onder de hypotheeksom kelderde. Het huis was fors minder waard geworden
maar toch moest de volledige hypotheeksom worden betaald. Talloze belangenverenigingen
schoten als paddenstoelen uit de grond. Advocatenkantoren (die grote bedrijven
als klant waren kwijtgeraakt) richtten zich nu ineens op de consument, die zich
genaaid voelde door de banken. Als consumenten maar genoeg geld bij elkaar
legden dan zou dit advocatenkantoor die banken wel eens mores leren. Ze
richtten een stichting op waar consumenten voor enkele tientjes al aan konden
deelnemen. Stichtingen met lekker bekkende namen als Lease Verlies of Koersplan
de Weg Krijt of meer van dat soort pakkende namen. Miljoenen… honderden
miljoenen haalden de advocatenkantoren op. Slechts een enkeling slaagde in zijn
actie. Al die andere honderden stichtingen staakten hun werkzaamheden en die
consumenten waren hun geld dus opnieuw kwijt. Dubbel pech.
Al deze ellende had voorkomen kunnen worden door het
beperken van de hypotheekrenteaftrek. Na jaren van sukkelen heeft de PvdA dit er
dan eindelijk door gekregen. Bovendien kreeg de PvdA het voor elkaar dat er
alleen nog maar 100% van de hypotheeksom mag worden geleend. Verder wilden ook
de sociaaldemocraten niet gaan. Onder druk van de VVD waarschijnlijk. De VVD
mopperde maar kreeg daar weer veel voor terug waardoor die beperking van de
hypotheekrenteaftrek wat naar de achtergrond is gedrongen. Bovendien wordt die
rente over een periode van dertig (!) jaar beperkt dus niemand die er wat van
merkt. De VVD wil terug naar de jaren ’90 van de eeuw: zoveel mogelijk geld de
economie in pompen. Dat de consument met geleend geld op de been werd gehouden
kan de VVD blijkbaar niet zoveel schelen. In het plan van Klaas Knot zou het
maximaal te lenen hypotheekbedrag ook worden beperkt. In 2028 zou dat pas op
90% uitkomen. Maar er is waarschijnlijk weer een nieuwe crisis nodig om de VVD
ook nu weer van gedachten te doe veranderen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten