'Mag ik 10 aandelen Koningin Emma Ziekenhuis N.V.?'

De zorg wordt onbetaalbaar en dus bedacht de VVD onder leiding van Hans Hoogervorst dat het tijd was, om alles maar te gaan privatiseren. Alles moest worden vrijgegeven en aan de markt worden overgelaten. Vrijheid, was de liberale prachtgedachte. Dat lag ook in lijn met nieuwe EU-regels en Nederland liep hiermee voorop in Europa. Jippie, Nederland was het braafste jongetje van de klas! Het was ook goed voor de concurrentie onder ziekenhuizen en zorgverzekeraars. De tarieven zouden daardoor dalen en dat zou goed zijn voor de consument. Meer marktwerking in de zorg, vonden de liberalen (en vinden de liberalen nog steeds). Goedkopere medicijnen moesten er komen en de verzekeraar werd verplicht alleen nog goedkope medicijnen te vergoeden. De duurdere medicijnen moest de patiënt maar zelf betalen.

Die nieuwe EU-regels zijn er overigens nooit gekomen. Daar verkijkt de Nederlandse overheid zich wel vaker op, om even een zijsprongetje te maken. De nieuwe EU-regels voor het splitsen van energiebedrijven in een stroomopwekkend deel en een verkoopdeel kwam er ook nooit, maar toch besloot D'66-minister Laurens-Jan Brinkhorst dat Nederland vooruit moest lopen op deze EU-regels. De concurrentie onder de zorgverzekeraars kwam er wel, maar leidde niet tot lagere tarieven. Sterker nog, de tarieven zijn in 5 jaar tijd verviervoudigd, naar 'Zwitsers model' (de Zwitsers hadden hun zorgstelsel al een paar jaar eerder geprivatiseerd, wat leidde tot torenhoge tarieven onder de zorgverzekeraars). Het leidde wel tot het (bijna) failliet van een groot aantal ziekenhuizen. Het Amsterdamse Slotervaart Ziekenhuis kwam in handen van een zorgverzekeraar en een woningcorporatie en het Schieland Ziekenhuis uit Schiedam overkwam hetzelfde. Laatst genoemd ziekenhuis is nu in handen van zorgverzekeraar DSW. Het moet niet gekke worden. Het Zuiderzee Ziekenhuis in Lelystad is tegenwoordig privé eigendom. Het Amphia Ziekenhuis in Breda zit financieel zo goed als aan de grond, net als het Rotterdamse Oogziekenhuis, c.q. Centrum voor Tropische Ziekten. In het Streekziekenhuis Hilversum worden grote operaties niet meer uitgevoerd. Die mag het Utrechtse UMC overnemen. Tenslotte: Het Atrium Medisch Centrum in Heerlen is de laatste tijd onder verdeeld in Eerste en Tweede Klassen. Patiënten in de Eerste Klas krijgen betere zorg en liggen op een kamer, die niet onder doet van een hotelkamer in het Hilton of het Sheraton.

Het is de wereld op z'n kop. Een ziekenhuis is er niet om te concurreren met andere ziekenhuizen. Een ziekenhuis is daar, om mensen te genezen van kwalen en ziekten. In een ziekenhuis werken artsen en verpleegkundigen die dag in, dag uit in de weer zijn om patiënten (soms letterlijk) weer op de been te helpen. Daarbij horen geen 'zorgmanagers', die met een stopwatch aan het bed van een patiënt staan op te meten hoelang de dokter of de verpleegkundige doet over een behandeling;"Je deed er nu 7 minuut 25 seconden over, zuster Karin. Dat moet toch echt sneller, als je de door mij gestelde limiet van 12,26 patiënten per uur wilt halen" (alsof je de 100 meter vlinderslag aan het coachen bent). Natuurlijk moet dan wel het goedkope medicijn worden toegediend. Het kan de zorgmanager niets schelen of de patiënt daarvan nou extra complicaties krijgt en het duurdere medicijn veel beter werkt en de patiënt sneller geneest. Het ziekenhuis spaart het immers geld uit. En die 12,26 patiënten per uur is de uitkomst van een computerberekening, die heeft gekeken naar de winstgevendheid van het ziekenhuis. Want de zorgverzekeraars kopen steeds scherper in, dus dan moeten er meer patiënten per uur worden gedaan, om de winstgevendheid te behouden. Natuurlijk heeft de zorgmanager ook gekeken naar het aantal FTE'ers (full time employees). Daar kon ook in gesneden worden, maar dan moest de limiet wel worden gehaald. En natuurlijk moet aan het eind van het jaar wel een dikke vette bonus op de rekening van de zorgmanager, de directie en de CEO worden bijgeschreven. Het oudste ziekenhuis van Nederland staat in de stad Delft; opgericht op 12 oktober van het jaar 1252 (even Googelen en je weet het). Vanaf dat moment tot enkele jaren geleden kenden we het verschijnsel ‘zorgmanager’ niet en dus kunnen we de conclusie trekken dat alle ziekenhuizen in Nederland bijna 800 jaar perfect hebben gefunctioneerd zonder zorgmanagers. De zorg was beter af toen deze zorgmanagers er nog niet waren en is beter af als ze collectief ontslag krijgen/nemen. Deze zorgmanagers zijn totaal overbodig. Ze kosten alleen maar geld met hun GSM’s, lap tops en leasebakken van de zaak en hun opdringerige praatjes. Ze brengen de ziekenhuizen in grote problemen en jagen betalers van zorgpremies (u en ik) op kosten. Doktoren en verplegend personeel maakt fout na fout maken, omdat de zorgmanagers vanachter hun bureau in een spreadsheet met prachtige garieken en tabellen hebben berekend dat zuster Anna 8,67 patiënten per uur moet afhandelen. Zo gauw ze 8,56 patiënten per uur afhandelt, dan draait het ziekenhuis verlies. Zorg moet geen bedrijfstak zijn waarin miljarden worden verdiend. Zorg moet om mensen draaien. Zorg moet niet worden gezien als kostenpost. Zorg moet worden gezien als investering in de samenleving. De uitvinder van de functie en het woord ‘zorgmanager’ moet achter slot en grendel worden geworpen en nooit meer vrij komen. Net als zijn volgers.

Jawel, mensen... Zorgverzekeraars 'kopen zorg in'. Alsof je het over een blik erwtensoep of een pot pindakaas hebt. En omdat zorgverzekeraars door de marktwerking in de zorg méér winsten willen behalen (immers, de bonussen van de directieleden moeten dit jaar ook weer worden betaald), gaan de zorgverzekeraars alles straks overlaten aan de patiënt zelf; “Uw lever moet eruit? Kijkt u eens op de verschillende websites van de verschillende ziekenhuizen waar dat het voordeligst is.” Als straks uw zoon of dochter ter wereld moet komen, gaat u dan eerst op internet kijken waar dat het voordeligst is, alvorens u uw hoogzwangere vrouw naar het ziekenhuis brengt? Of iemand breekt zijn been en krijgt van de ambulancebroeder de vraag naar welk ziekenhuis hij wil worden gebracht:”Doet U mij maar het Spaarne Ziekenhuis in Hoofddorp. Die is het goedkoopste in deze behandeling”. In de Verenigde Staten komen reclamespotjes op radio en televisie:”Wij hebben de New York Yankees en de New York Jets onder beheer. Alleen al daarom zijn wij een goed ziekenhuis!”. Nederlandse situatie:”Wij verzorgen de spelers van PSV en Helmond Sport. Alleen al daarom moet u naar ons toe komen, als u uw been breekt”. Of:”Ow, je hebt AIDS? Een kijken op internet in welk ziekenhuis ze je goedkoop kunnen behandelen”. Ik gruwel al bij deze gedachte!

Een ziekenhuis moet geen winst maken; een ziekenhuis moet mensen beter maken. Er moet geld worden gestoken in onderzoek om een medicijn te vinden voor al die duizenden ongeneeslijke ziektes, waaronder de vele vormen van kanker en AIDS. Artsen, die soms 10 jaar in de universiteitsbanken hebben gezeten, moeten worden gestimuleerd om onderzoek te doen en mensen te genezen. Die zorgmanager heeft niets, maar dan ook niets te zoeken in het ziekenhuis. Als je dat toch wil bezuinigen op de zorg, dan moeten deze mensen verplicht een andere baan gaan zoeken, of zelf de handen uit de mouwen steken. Niet meer met je veel te dure salaris prachtige berekeningen meer maken van achter hun bureau, maar voor hetzelfde hongerloontje als zuster Karin patiënten gaan helpen. Voor het gemiddelde salaris van elke 1.000 zorgmanagers die je ontslaat, kun je 3.000 nieuwe mensen verplegend personeel aannemen. En als je dan toch kostenbesparingen in de zorg invoert, eis dan niet een efficiëntere werkhouding, maar stel alle salarissen van ziekenhuispersoneel vast op maximaal het salaris van de minister-president (de zgn. ‘Balkendende-norm’ van E 180.000,= wordt dan geen norm, maar een wettelijke bepaling). Het is te krom om een efficiëntere werkhouding van het verplegend personeel te eisen, terwijl aan de andere kant artsen, managers en directeuren van ziekenhuizen jaarlijks een salaris van twee, drie keer de Balkenende-norm mee naar huis nemen (exclusief secundaire arbeidsvoorwaarden als GSM’s, leaseauto’s, lap tops en ga zo maar door). Het privatiseren van ziekenhuizen leidt niet tot lagere kosten, maar juist tot hogere. Privatisering leidt juist wel tot een lagere dienstverlening en mogelijk zelfs doden op termijn, omdat bij het helpen van een patiënt steeds vaker wordt gekeken naar de kosten en niet naar de zorgverlening. Ook gaan de salarissen van de directie omhoog omdat de overheid totaal geen zicht meer heeft op wat er in zo’n ziekenhuis gebeurd. Het ziekenhuis wordt bestuurd door aandeelhouders en de huidige kredietcrisis laat zien wat er gebeurd, als een bedrijf wordt bestuurd door aandeelhouders en niet door een directie. Kosten gaan omhoog, de dienstverlening gaat achteruit en de directie krijgt hogere salarissen. Privatiseren van ziekenhuizen en meer marktwerking in de zorg staan dus gelijk aan het plegen van een moord. En die moord(en) heeft de VVD op z’n geweten, als het de privatisering en de marktwerking in de zorg niet stopzet of zelfs ongedaan maakt. Wanneer worden de salarissen van ziekenhuisdirecties eens gewoon vastgesteld op de zgn. ‘Balkenende’-norm? Wanneer durft een beleidsbepaler het aan, een ziekenhuisdirectie te stroomlijnen en overtollig geworden veel te dure managers de deur te wijzen? Wanneer gaan ziekenhuizen nou eens gewoon doen waar ze voor zijn? Welke minister of ziekenhuisdirectie durft het aan om die overbetaalde zorgmanagers met hun spreadsheets de deur te wijzen? Het moet in de zorgsector weer om de kern gaan en al die overbetaalde managers en directeuren met dure maatpakken, in dikke leasebakken, GSM’s van de zaak en lap tops hebben helemaal niets te zoeken in ze zorgsector. Ze zijn alleen maar tot last; vooral in financiële zin. Dertig jaar geleden waren ze er ook niet en toen draaiden ziekenhuizen ook gewoon door. Bovendien: in landen waar de zorg (nog) niet is geprivatiseerd, zoals bij onze zuiderburen, draaien ziekenhuizen vele malen beter, bestaan er geen wachtlijsten en is ze kwaliteit hoger. In België staan veel minder ziekenhuizen op omvallen, omdat ze niet of nauwelijks onder druk worden gezet door (zorg)verzekeraars. Maar een voorbeeld nemen aan de Belgen is in Nederland een doodzonde; de Verenigde Staten zijn het land van de onbegrensde mogelijkheden, vinden de beleidsbepalers. Wat daar gebeurd, moet in Nederland ook gebeuren. Hoewel ook daar de beleidsbepalers langzaam maar zeker gaan inzien dat het systeem niet werkt. Het systeem is weliswaar goedkoop, maar door de privatisering van ziekenhuizen kunnen patiënten hun toren hoge ziekenhuisrekeningen nauwelijks meer betalen en moeten hun huis of zelfs al hun bezittingen verkopen om hun kwaal te kunnen betalen. Zorgverzekeraars accepteren alleen nog maar kerngezonde mensen. Het was president Obama die daar een einde aan maakte; hij voerde een acceptatieplicht voor de zorgverzekeraars in. Ook gaan Amerikanen voortaan aan een soort ziekenfonds verplicht geld afdragen, waaruit de zorg wordt betaald. Kent u dat systeem? Precies, dat hadden we in Nederland tot 10 jaar terug ook!

Want het mag toch niet voorkomen dat je straks met de Beursorderlijn van de ING kunt bellen en vragen:"Mag ik 10 aandelen Koningin Emma Ziekenhuis N.V.?". In dat geval is het einde der tijden niet meer ver weg.